4 KIEM-beurzen voor Geesteswetenschappen
Vier door Geesteswetenschappen getrokken projecten hebben een KIEM-beurs gekregen. De onderzoekers ontvangen 10.000 euro om hun plannen uit te voeren.
De vele stemmen van Leiden: Meertaligheid en taalkundige diversiteit in de stad
Dit project heeft tot doel gefilmde taalkundige getuigenissen te verzamelen van inwoners van Leiden met een migratieachtergrond. Deze getuigenissen maken duidelijk in hoeverre hun taal en culturele achtergrond in de beleving van de geïnterviewden worden geaccepteerd in de Nederlandse samenleving en hoe dit hun identiteit, gevoel van verbondenheid en algemeen welzijn beïnvloedt. Deze getuigenissen worden getoond in een mini-tentoonstelling, waar ze worden geplaatst in een context van informatie over Leiden als meertalige stad. Het wetenschappelijke doel van het project is om meer inzicht te krijgen in de processen die van invloed zijn op de vitaliteit van talen en de verbanden tussen taal, identiteit en welzijn. Het maatschappelijke doel is om meer tolerantie te creëren voor de situatie en de worstelingen van migranten, en meer waardering voor de intrinsieke waarde van culturele en taalkundige diversiteit.
Rik van Gijn, Mariana Françozo, Gijsbert Rutten, Janet Connor, Hannah de Mulder
21e-eeuwse macht van de markt
In maart 2025 dreigde Elon Musk de toegang van Oekraïne tot Starlink – een satellietcommunicatiesysteem dat wordt beheerd door zijn bedrijf Space X – uit te schakelen. Dit systeem houdt de ziekenhuizen, militaire operaties en energiecentrales van het land online tijdens de oorlog met Rusland. Deze gebeurtenis illustreerde de buitengewone macht die individuele bedrijven in onze economie uitoefenen en het feit dat ze deze macht niet alleen kunnen gebruiken om economische resultaten te beïnvloeden, maar ook politiek en democratie en zelfs leven en dood. Dit is niet de eerste keer in de geschiedenis dat democratische samenlevingen te maken hebben gehad met de concentratie van economische macht, en in de loop van de 20e eeuw zijn er verschillende instrumenten ingevoerd om de concurrentie te reguleren. Ondanks een goed ontwikkeld mededingingsrecht is de macht van de markt de afgelopen 30 jaar echter snel toegenomen, mede als gevolg van veranderingen in technologieën en datagestuurde bedrijfsmodellen. Dit project combineert juridische, politicologische en historische benaderingen om de grenzen van bestaande mededingingsbeleidsinstrumenten te onderzoeken en na te gaan wat politieke interventie kan doen om de negatieve gevolgen van bedrijfsconcentratie voor de samenleving te beperken. Door middel van een reeks workshops die ontmoetingen tussen academici van de Universiteit Leiden en regelgevers, vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld en vakbonden en politici faciliteren, willen we verschillende ideeën in kaart brengen om een grote macht van de markt tegen te gaan.
Vera Scepanovic
Medische interacties: de interdisciplinariteit van Health Humanities
Hoewel de studie van de (medische) zorg in de sociale, (inter)culturele en communicatieve context binnen verschillende faculteiten en instituten een plaats heeft, ontbreekt nu nog een gemeenschappelijke basis. In dit project ontwikkelen we een interdisciplinair platform: Medical Encounters. Door onderzoekers uit de gezondheidswetenschappen, sociale wetenschappen en geesteswetenschappen uit te nodigen zich aan te sluiten bij het Medical Encounters-platform, wil dit project zorgen voor uitwisseling van expertise, inzichten, methoden en benaderingen die de Health Humanities in Leiden een eigen interfacultair en interdisciplinair profiel gaan geven. Centraal staan vormen van interactie in medische context en het doel is om op dit onderwerp samen interdisciplinaire onderzoeksprojecten (zoals beursaanvragen of pilot-projecten) en onderwijsprojecten (zoals een honours course en mogelijk een minor) op te zetten. Om het beoogde platform Medical Encounters gestalte te geven, zal een universitaire website met infrastructuur voor communicatie, blogposts, aankondigingen en uitwisseling worden opgezet. In 2025-2026 worden er maandelijks bijeenkomsten georganiseerd om de onderzoeks- en onderwijssamenwerking vorm te geven en in mei 2026 zal een tweedaagse interdisciplinaire workshop met Leidse onderzoekers en enkele invited speakers over Medical Encounters worden georganiseerd.
Roosmaryn Pilgram, Nienke Slagboom, Annemarie Samuels en Geert Warnar.
Antieke religies en de materialiteit van gevaar
De Universiteit Leiden is de thuisbasis van vele specialisten op het gebied van de studie van antieke religies. Tot nu toe hebben onze disciplinaire grenzen ons ervan weerhouden om de samenwerking tussen faculteiten – met name die van Geesteswetenschappen en Archeologie en de bijbehorende instituten – volledig te ontwikkelen. Ons doel is om die scheidslijnen te overbruggen en de experts in staat te stellen samen te komen. Met de KIEM 2025-subsidie zullen we een conferentie organiseren over ‘Antieke religies en de materialiteit van gevaar’ We hebben ervoor gekozen om ons te concentreren op de materialiteit van gevaar omdat materialiteit de onderzoeksspecialisaties van archeologen en historici combineert en een belangrijke nieuwe aanpak vormt. Wij zijn van mening dat als wetenschappers hun expertise rond dit thema bundelen, we nieuw inzicht kunnen krijgen in de beleving van gevaar in de oudheid. Het lange termijn doel, waardoor het resultaat van de subsidie ook na 2025/2026 impact zal hebben is om geselecteerde sprekers van de conferentie uit te nodigen om een paper in te dienen voor een gezamenlijk geredigeerde bundel. Dit boek zal onderbouwing van onze ideeën tonen en laten zien dat een interdisciplinaire aanpak werkt.
Kim Beerden, Patricia Kret, Rafal Matuszewski, Miguel John Versluys en Michael Kerschner.
De Universiteit Leiden stelt via Kiem tussen 2024 en 2026 jaarlijks 25 seed grants beschikbaar voor het ontwikkelen van nieuwe interdisciplinaire (interfacultaire) onderwijs- en onderzoekssamenwerkingen en -ontmoetingen. Bij een aanvraag voor de Kiem-call (€10.000 per project) dienen collega’s betrokken te zijn van tenminste twee faculteiten van de Universiteit Leiden.