Onderzoeksproject
Kenniscentrum Angst & Stress bij jeugd
Het ontwikkelen en delen van nieuwe methoden om signalen van toenemende angst en stress zo vroeg mogelijk te herkennen, zodat jeugdigen snel laagdrempelige, effectieve hulp kunnen ontvangen.
- Contact
- Anke Klein
- Financiering
- Gemeente Leiden: Onderwijsinnovatiesubsidie
- Leiden Kennisstad
- ZonMw
Missie
Het Kenniscentrum Angst en Stress bij jeugd is er om kinderen en jongeren en alle betrokkenen bij hun onderwijs en ontwikkeling te helpen omgaan met angst en stress. Angst en stress horen bij het leven maar kunnen kinderen en jongeren dusdanig belemmeren dat zij zich niet goed meer kunnen ontwikkelen. Angsten kunnen lang onopgemerkt blijven, zich opstapelen en uiteindelijk zelfs een blijvende impact hebben op het functioneren.
Wij willen voorkomen dat angst- en stressklachten zo escaleren. We delen nieuwe methoden om signalen van toenemende angst en stress zo vroeg mogelijk te herkennen en ontwikkelen we interventies om angstklachten vroegtijdig en effectief te behandelen. We dragen bij aan de normalisering van angst- en stressgevoelens door deze van jongs af aan bespreekbaar te maken, thuis en op school. We hopen hierdoor drempels om hulp te zoeken weg te nemen.
Om dit mogelijk te maken, werken we samen met onze partners aan een sterke verbinding tussen wetenschap, onderwijs en jeugdhulp. Dit doen wij door kennis te delen met professionals en in gesprek te blijven met ervaringsdeskundigen. Ons wetenschappelijk onderzoek richt zich op innovatie methoden om de zorg voor jeugdigen met angst en stress te verbeteren.
Visie
Wij werken toe naar een samenleving waarin gevoelens van angst en stress bij kinderen en jongeren net zo makkelijk onderwerp van gesprek zijn als problemen met de lesstof, concentratieproblemen of fysieke klachten. Jeugdigen leren deze angst- en stressgevoelens te begrijpen en er mee om te gaan. Leraren en opvoeders weten hoe zij hen daarin kunnen ondersteunen en vormen een rolmodel.
Desondanks zullen er jeugdigen zijn bij wie angst en stress te veel de overhand krijgen. In een open klimaat durven zij dit bespreekbaar te maken. Leraren hebben daarbij oog voor signalen van toenemende angst en stress en leerlingen kunnen binnen de school extra ondersteuning krijgen. Wanneer meer of buitenschoolse ondersteuning nodig is, kunnen ze gelijk doorstromen en werken betrokkenen binnen en buiten de school samen. Uit welk ‘potje’ het geld komt, mag niet uitmaken voor de toegang tot de benodigde zorg.
De zorg voor leerlingen en kinderen met ernstige angstklachten is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, met oog voor de persoonlijke situatie. Als bestaande behandelingen niet passend zijn, wordt gezocht naar alternatieven en bijkomende problemen worden tegelijkertijd aangepakt, indien nodig in samenwerking met andere professionals.
Activiteiten
Wij werken aan deze doelen door de volgende activiteiten:
- Het delen van kennis via onze website, sociale media, nieuwsbrieven en de aanwezigheid op evenementen
- Het verzorgen van presentaties, workshops en trainingen voor onderwijs- en jeugdhulpprofessionals
- Een telefonische advieslijn die elke werkdag bereikbaar is tussen 9:00 en 17:00 voor vragen en advies (071-5275464)
- Het ontwikkelen en/of verbeteren van (preventieve) interventies voor kinderen en jongeren met angst en stress
- Het samenwerken met onderwijs en jeugdhulp om behoeften te inventariseren ter verbetering van vroege signalering en toeleiding naar hulp
Projecten
KiBA testen app/ KiBA het project
Het KiBA project is er voor kinderen tussen de 7 en 14 jaar die last hebben van een specifieke angst, zoals angst voor honden, hoogtes, injecties, onweer, het donker, spinnen of andere dieren. Kinderen oefenen stap voor stap met het overwinnen van hun angst. We onderzoeken of de behandeling die kinderen met een specifieke angst al goed helpt nog verder verbeterd kan worden met behulp van een oefenprogramma voor thuis.
Lees meer over het testen van de KibA-app
KiBA ontwikkelen app
Kinderen met een specifieke fobie zijn overmatig bang voor bepaalde voorwerpen, dieren of situaties en dat kan het leven thuis, op school en daarbuiten best moeilijk maken. Met het KibA programma onderzoeken we of we de behandeling van kinderen met een specifieke fobie nog verder kunnen verbeteren met behulp van een oefenprogramma voor thuis. We onderzoeken of mobiele gezondheidsapps (mHealth) het thuis oefenen kan vergemakkelijken. Momenteel wordt de app verbeterd en verder ontwikkeld.
ISA
Het interventie sociale angst (ISA) project is er voor kinderen en jongeren tussen de 8 en 16 jaar met een sociale angststoornis en voor hun ouders. Sociale angst wordt gekenmerkt door overmatige angst en vermijding van sociale situaties, waarbij kinderen voornamelijk bang zijn om negatief beoordeeld te worden door anderen. Ouders en kinderen volgen, afzonderlijk van elkaar, 12 weken een behandelprogramma. Er wordt onderzocht of de combinatie van behandelingen voor zowel ouders als kinderen de behandeluitkomst voor kinderen met sociale angst kan vergroten.
Leer te Durven!
Het ‘Leer te Durven!’ programma is een preventieve training voor kinderen tussen de 8 en 12 jaar met lichte angstklachten (Simon & Bögels, 2014). Het doel van dit programma is kinderen met lichte angstklachten zo vroeg mogelijk te helpen zodat hun ontwikkeling niet belemmerd wordt en verdere angstklachten voorkomen kan worden. Daarnaast heeft dit project als doel om het programma verder te ontwikkelen zodat ‘Leer te durven’ tot en met 16 jaar beschikbaar wordt.
Boek LTD/DDD
De interventie ‘Denken + Doen = Durven’ (Bögels, 2008) bedoeld voor kinderen en jongeren tussen de 8 en 18 jaar met een angststoornis en de preventieve interventie ‘Leer te Durven!’ (Simon & Bögels, 2013) bedoeld voor kinderen tussen de 8 en 12 jaar oud met lichte angstklachten overlappen inhoudelijk sterk met elkaar. Er wordt door een team gewerkt aan een nieuwe, geïntegreerde versie van ‘Denken + Doen = Durven’ en ‘Leer te Durven!’
In Je Sas!
Voor jongeren van 12-17 jaar die last hebben van extreme verlegenheid of sociale angst bieden we de groepstraining ‘In Je Sas!’. In 12 wekelijkse bijeenkomsten wordt gewerkt aan opdrachten om verlegenheid in sociale situaties (zoals voor een groep spreken, een gesprek aangaan, mensen opbellen) te overwinnen. We onderzoeken of het effect van deze behandeling nog verder versterkt wordt door het gebruik van een app waarmee jongeren door de week contact kunnen houden en kunnen oefenen.
Stress Less
Dit project is bedoeld om leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs iets te leren over stress en eventuele klachten bespreekbaar te maken. Wat is stress, wat zijn de gevolgen, hoe herken je het bij jezelf en hoe ga je ermee om? Hiervoor zijn drie psycho-educatieve stress lessen ontwikkeld. Leerlingen die behoefte hebben aan meer ondersteuning, kunnen na afloop een vervolgtraining volgen, bijvoorbeeld om faalangst aan te pakken of te werken aan sociale vaardigheden.
Cool Little Kids
In dit project bieden we twee programma’s voor ouders van verlegen en teruggetrokken kinderen in de leeftijd van 2-6 jaar. Zijn hebben een groter risico om op latere leeftijd angstproblemen te ontwikkelen. We onderzoeken of met deze oudertrainingen angstproblemen bij verlegen, teruggetrokken kinderen voorkomen kunnen worden. In het buitenland zijn al positieve resultaten behaald.