In dit vak ontwikkelen studenten – als publieke professionals van de toekomst – kennis en vaardigheden om met de complexiteit van de besluitvorming en bestuursprocessen binnen publieke organisaties om te gaan. Enerzijds leren studenten over (conflicterende) publieke waarden. Anderzijds gaan studenten aan de slag met actuele casuïstiek waarin dit tot uitdrukking komt: bijzonder complexe waardegeladen bestuurlijke uitdagingen (zogenaamde challenges) op verschillende terreinen, zoals de energietransitie, de hervorming van de verzorgingsstaat of digitalisering. Studenten leren zodoende om problemen te herkennen en vervolgens om oplossingen te formuleren voor de bestuurspraktijk. 

De relatie tussen politiek en bestuur vormt misschien wel de kern van onze democratie. Het is het snijvlak waar gekozen politici en benoemde ambtenaren elkaar ontmoeten en waar democratisch genomen besluiten worden omgezet in overheidsbeleid. Het klassieke beeld van politiek-ambtelijke verhoudingen is dan ook dat politici beslissen en ambtenaren uitvoeren. Echter, dit beeld komt niet overeen met de complexe werkelijkheid waarin politici en ambtenaren moeten opereren. In dit kernvak bespreken we de spanningen en dilemma's in de relatie tussen politici en ambtenaren – en de factoren die invloed hebben op deze relatie – aan de hand van actuele casussen uit het Nederlands openbaar bestuur.  

Dit profielvak geeft inzicht in de motivaties, gedrag en interactie tussen leidinggevenden en medewerkers op allerlei niveaus binnen en tussen publieke organisaties, en welke invloed dit heeft op het functioneren en de doeltreffendheid van publieke organisaties. Het vak bespreekt verschillende leiderschapsstijlen en de gevolgen daarvan voor de motivatie, betrokkenheid en ontwikkeling van medewerkers. Het vak staat ook stil bij samenwerking in groepen en groepsdynamica, diversiteit en inclusie. Als onderdeel van het vak lopen studenten met publieke leiders mee en schrijven ze een reflectie over hun leiderschapsstijl op basis van de inzichten uit het vak. 

Verplicht Vak

De centrale thematiek in dit vak is de oriëntatie op de professionele rol van ambtenaar/ beleidsmaker én de spanning tussen aan de ene kant een betrouwbaar openbaar bestuur en de roep om responsiviteit en aan de andere kant de behoefte aan een slagvaardig openbaar bestuur. Het ene vraagt om consistentie in beleid en een vasthoudende koers, het andere juist vermogen om recht te doen aan nieuwe wensen en eisen die op het openbaar bestuur af komen.

Problemen en bestuurlijke crises bij onder meer de Belastingdienst, het Ministerie van Justitie, het UWV, het CBR, de Voedsel- en Warenautoriteit en op allerlei terreinen van het lokaal bestuur zijn voorbeelden van dit spanningsveld in de praktijk. Ook bij de kabinetsmaatregelen tijdens de coronacrisis zien we deze spanning steeds weer naar voren komen. Er klinken verwijten van zig-zag-beleid, en woordvoerders van verschillende branches vragen zich af waarom uitzonderingen en versoepelingen voor de één wel en voor de ander niet gelden.

Kernvak

De uitdagingen waar publieke organisaties voor staan, zijn vaak complex en vragen om oplossingen die institutionele grenzen doorsnijden – grenzen tussen professies, organisaties en andere domeinen met hun eigen formele kaders. Publieke organisaties opereren in complexe interorganisationele netwerken op verscheidene niveaus. Dat doen ze in samenwerking met publieke, non-profit en private organisaties alsook steeds vaker met belangengroepen en burgers. Inspelen op een veranderende samenleving vraagt om aanpassingsvermogen, terwijl voorspelbaarheid en controleerbaarheid belangrijk blijven. Deze omstandigheden betekenen dat publieke professionals en managers in hun dagelijks werk met onzekerheid te maken hebben en met uiteenlopende en veranderende wensen en eisen vanuit hun omgeving. Dat stelt hoge eisen aan het managen en veranderen van publieke organisaties.

Profielvak

Het profielvak Stakeholders, Public Affairs en Maatschappij verdiept je inzicht en vaardigheden om een effectieve en verantwoorde professionele rol te kunnen spelen in de relatie tussen het openbaar bestuur en allerlei soorten organisaties en groepen in de omgeving. Stakeholders met belangen en idealen verschillen sterk in de manier waarop zij invloed proberen uit te oefenen. Omgekeerd is vanuit het openbaar bestuur de omgang met stakeholders zoals bedrijven, belangenorganisaties, ngo’s en groepen burgers vaak nog onwennig. De interactie tussen overheidsprofessionals en stakeholders loopt niet altijd optimaal. Een beter begrip van al die soorten stakeholders en hun handelen geeft beleidsmakers meer zicht op maatschappelijke vraagstukken en meer kansen om de input van stakeholders te benutten bij het oplossen van maatschappelijke vraagstukken. Stakeholders op hun beurt zijn succesvoller in hun toegang en invloed wanneer zij leren begrijpen hoe beleidsprossen verlopen en beleidsmakers daarin afwegingen moeten maken.