CERIL lustrumconferentie over harmonisatie van EU-insolventierecht
Om haar 5-jarig bestaan als onafhankelijke denktank te vieren, heeft de Conference on European Restructuring and Insolvency Law (CERIL) haar eerste lustrum gehouden met een conferentie op donderdag 20 en vrijdag 21 april 2023. De conferentie besprak het langverwachte wetgevingsvoorstel van de Europese Commissie voor een richtlijn tot harmonisatie van bepaalde aspecten van het insolventierecht (EC Voorstel), dat in december 2022 werd gepubliceerd.
Met meer dan 90 deelnemers uit ongeveer 20 landen die naar de Universiteit Leiden kwamen, bracht de CERIL-conferentie vertegenwoordigers van de Europese Commissie samen met vooraanstaande Europese deskundigen uit de praktijk, de wetenschap, alsook wetgevingsjuristen en rechters om het EC Voorstel te bespreken. Met presentaties en discussies werd tijdens de conferentie besproken wat van de voorgestelde harmonisatie kan worden verwacht, maar ook welke gevolgen het kan brengen voor de nationale herstructurerings- en insolventiewetgeving en de rechtspraktijk. Met het oog op de harmonisatie van "bepaalde aspecten van het insolventierecht" bestrijkt het EC Voorstel diverse onderwerpen, waaronder (i) vorderingen tot nietigverklaring (de faillissementspauliana), (ii) de opsporing van vermogensbestanddelen die tot de boedel behoren, (iii) pre-packprocedures, (iv) de verplichting voor bestuurders om tijdig een insolventieprocedure aan te vragen, (v) vereffening van insolventie micro-ondernemingen, (vi) schuldeiserscommissies, en ten slotte (vii) maatregelen om nationale insolventiewetgeving transparanter te maken. Indien dit EC Voorstel wordt aangenomen zal de uitvoering van de voorgestelde richtlijn een groot aantal wijzigingen in de huidige insolventieregelingen van de lidstaten vereisen. Daarnaast werd tijdens de conferentie ook ingegaan op thema's die niet in het voorstel zijn opgenomen, maar die op een volgende agenda zouden kunnen staan, zoals boedelschulden en rangorde van vorderingen.
CERIL is een unieke onafhankelijke, non-profit denktank die actief bijdraagt aan de Europese herstructurerings- en insolventiegemeenschap. Haar missie is de verbetering van de herstructurerings- en insolventiewetgeving en -praktijk in Europa, de Europese Unie en haar lidstaten. CERIL vertegenwoordigt een indrukwekkende groep van ongeveer 90 juristen actief op het gebied van herstructurerings- en insolventiewetgeving, waaronder advocaten, hoogleraren en (insolventie)rechters uit meer dan 30 Europese landen.
De weg bereiden voor harmonisatie
De middag begon met een openingstoespraak van de CERIL-voorzitter prof. Bob Wessels (Nederland), gevolgd door hoofdspreker dr. Ondřej Vondráček (Europese Commissie). Hij besprak de achtergrond, doelstellingen en reikwijdte van het EC Voorstel, alsook de relevante stappen in de aanloop naar het EC Voorstel. Opvallend was de economisch-politieke achtergrond van het voorstel, waarbij het Voorstel een van de middelen is ter bevordering van de kapitaalmarktunie van de EU. Deze toespraak werd gevolgd door een levendige discussie met het publiek over het EC Voorstel.
Het programma werd onderbroken door een verrassing voor prof. Bob Wessels. Burgemeester Wouter Kolff van Dordrecht reikte namens Z.M. de Koning een koninklijke onderscheiding uit aan Wessels. De burgemeester prees Wessels voor zijn prestaties gedurende zijn carrière en zijn bijdragen aan het herstructurerings- en insolventielandschap in Nederland, Europa en daarbuiten. Na afloop van de toespraak werd Wessels benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau, terwijl de burgemeester hem de versierselen opspeldde.
De conferentie werd voortgezet met een panel over "wat is, wat is niet en wat moet worden geharmoniseerd", voorgezeten door Nora Wouters (België). Ass. prof. Tomáš Richter (Tsjechië), prof. Christoph Paulus (Duitsland), prof. Lorenzo Stanghellini (Italië) en Rita Gismondi (Italië) bespraken of bepaalde onderwerpen ook moeten worden geharmoniseerd. Zij bespraken wat in het bestaande voorstel doorgaans ontbreekt en welke onderwerpen in de toekomst eventueel geharmoniseerd kunnen worden. Aan de orde kwamen (i) een definitie van "insolventie" en "insolventieprocedure", (ii) rangorde van vorderingen van schuldeisers, (iii) boedelschulden, en (iv) regels voor ethische en professioneel gedrag insolventiefunctionarissen in insolventieprocedures. De eerste dag werd afgesloten met een panel dat de resultaten van een CERIL-enquête presenteerde. In dit panel, onder voorzitterschap van Prof. Elina Moustaira (Griekenland), bespraken Dr. Paul Omar (Verenigd Koninkrijk) en Prof. Reinout Vriesendorp (Nederland) de resultaten van de enquête over de ontvangst van het EC Voorstel en dachten zij na over de volgende stappen in het wetgevingsproces. De algemene teneur van de ontvangen antwoorden was positief, hoewel de antwoorden uiteenliepen wanneer de respectieve onderwerpen van het voorstel werden onderzocht.
Onderzoek van het EC Voorstel
De tweede dag begon met een welkomstwoord van prof. Ignacio Tirado (vice-voorzitter CERIL, Spanje). Hij leidde ook het eerste panel van de dag in, voorgezeten door Catarina Serra (Portugal), over "een Europese regeling voor pre-packs en het midden- en kleinbedrijf". Het leidde tot een levendig debat met prof. Stephan Madaus (Duitsland), dr. Jennifer Gant (Verenigd Koninkrijk) en dr. Patryk Filipiak (Polen). Het tweede panel werd voorgezeten door prof. Joeri Vananroye (België), dat de gevolgen van het EC Voorstel voor actoren in insolventieprocedures onderzocht. De panelleden waren Jasper Berkenbosch (Nederland), Mylène Boché-Robinet (Frankrijk), Kathlene Burke (Verenigd Koninkrijk), Prof. Carlos Mack-Castelletti (Italië) en Georg Wabl (Oostenrijk), die met name de bepalingen inzake de schuldeiserscommissie en de plicht van de bestuurder om tijdig insolventie aan te vragen bespraken. Het laatste panel besprak het effect van het EC Voorstel op de financierings- en herstructureringsmarkt. In een sessie onder voorzitterschap van prof. Sarah Wolffe (Schotland) bespraken experts vanuit de praktijk (Ferdinand Hengst (Nederland), Ángel Alonso Hernández (Spanje), Tom Vickers (Verenigd Koninkrijk), en Bas van Weert (Nederland)) specifieke bepalingen van het EC Voorstel. Daarbij kwamen onder meer de plicht van de bestuurder om insolventie aan te vragen, credit bidding en lopende overeenkomsten aan bod.
Aan het einde van de conferentie werd ter gelegenheid van de activiteiten van CERIL in de afgelopen 5 jaar het lustrumboek "CERIL Collection I" gepresenteerd. De eerste exemplaren werden door prof. Bob Wessels overhandigd aan rechter Sacha Prechal (lid van het Hof van Justitie van de Europese Unie, die ook uitspraak deed in de zaak "Heiploeg") en Giorgio Corno (mede-oprichter en lid van CERIL, Italië).
Deze conferentie is mede georganiseerd vanuit het Leidse Business & Law Research Network.