Bloggen over de middeleeuwen: liefdesmagie, mondkapjes en videogames
Drie jaar geleden, op 13 oktober 2017, werd de Leiden Medievalists Blog opgericht. Leidse onderzoekers vanuit alle disciplines vertellen in hun blogs op leuke en interessante wijze over de middeleeuwen. Redacteuren Jip Barreveld, Marlisa den Hartog en Thijs Porck vertellen over de blog en waarom ook nu de middeleeuwen belangrijk zijn.
Van blogpost tot nationale media
‘Bloggen is het vertalen van soms complexe, wetenschappelijke materie naar een breder publiek. Dat doe je met aansprekende voorbeelden, mooie afbeeldingen, een link naar de actualiteit en/of een verwijzing naar moderne cultuur’, legt Porck uit. ‘Het toegankelijk maken van je eigen onderzoek blijft een uitdaging, maar aan de bezoekersaantallen zien we dat dit steeds beter lukt! Bovendien worden de blogs regelmatig opgepikt door lokale en nationale media, waardoor een nóg breder publiek wordt bereikt.’
Zo werd Marlisa den Hartogs blogpost over de grens tussen liefdesmagie en rape drugs opgepikt door het radioprogramma OVT wat leidde tot een interview met VICE over middeleeuwse versiertechnieken.
Kennis vanuit alle hoeken
Bijna dertig verschillende mediëvisten schreven tot nu toe mee; historici, archeologen, kunsthistorici, letterkundigen en filologen.
‘Voordat ik redactielid werd, wist ik niet dat er zó veel Leidse collega’s de middeleeuwen onderzoeken’, zegt Barreveld. ‘Dankzij de Leiden Medievalists Blog wordt die verscheidenheid goed zichtbaar en zet het Leiden op de kaart als (inter)nationaal onderzoekscentrum van de mediëvistiek. Hopelijk leidt die zichtbaarheid tot meer samenwerking, want met onze verschillende specialismes zouden we elkaar goed kunnen aanvullen. Zo kijken we bij Archeologie naar de materiële overblijfselen van de middeleeuwen, bij het Centre for the Arts in Society kijkt men juist naar literatuur en kunst en bij Geschiedenis ligt de focus op meer sociaalhistorische bronnen. Voor een goed begrip van de middeleeuwen heb je natuurlijk juist al die perspectieven nodig.’
Leiden Medievalists Blog
78 blogs door 29 schrijvers met meer dan 150.000 views
De best gelezen blogposts:
1. Rumi and the Hollywood Stars: The Source of Brad Pitt’s Tattoo
2. Lucky pigs and protective boars: The medieval origins of the Glücksschwein
3. #MeToo in Persian poetry
4. Doodling in the Middle Ages
5. Pigs and Bagpipes: Geoffrey Chaucer's Miller in Context
Het imagoprobleem van de middeleeuwen
Wanneer men aan de middeleeuwen denkt, gaat dit vaak hand in hand met het idee van de “donkere eeuwen”. Journalisten en politici gebruiken deze tijdsprediode vaak om een beeld van verval en chaos op te roepen bij de lezer. Onterecht, vinden de redacteuren. ‘Dat is inmiddels echt een achterhaalde metafoor’, stelt Barreveld. ‘Van Latijnse dichters aan het Frankische hof, wereldwijde handelsnetwerken en laatmiddeleeuwse sanitaire voorzieningen; keer op keer komen de middeleeuwen naar voren als een ontzettend dynamische periode. Het idee van de “donkere middeleeuwen” kan dus voorgoed de prullenbak in.’
Volgens den Hartog houden de middeleeuwen je een spiegel voor, waarin je je soms kunt herkennen, en soms juist helemaal niet: ‘Veel van de blogs spelen in op de actualiteit. Omdat mondkapjes momenteel zo’n grote rol spelen in ons straatbeeld heeft een van onze bloggers een post gewijd aan de verschillende betekenissen die mensen in de middeleeuwen aan mondkapjes verbonden. Het is fascinerend om te ontdekken hoe anders men toen over bepaalde dingen nadacht, en om je daarin te verplaatsen. Op andere momenten zie je juist hoe bepaalde “middeleeuwse” ideeën nog steeds voortleven in onze eigen tijd, bijvoorbeeld op het gebied van gender en seksualiteit, waar mijn eigen onderzoek over gaat.’
‘Door de middeleeuwen te bestuderen kun je meer leren over jezelf’
Vanuit de archeologie bekijken onderzoekers de middeleeuwen door een antropologische bril. Barreveld, promovendus aan de faculteit Archeologie, geeft een voorbeeld: ‘In vroegmiddeleeuws Europa lieten veel mensen zich begraven met objecten als wapens en sieraden. Wat zegt dit over hun omgang met de dood en hun geloof in het hiernamaals? En wat voor samenleving zat daarachter? We proberen dus de middeleeuwen beter te begrijpen, maar tegelijkertijd reflecteren we zo ook op onze eigen samenleving. Hoe gaan wij eigenlijk om met de dood? En wat zegt dat over onze cultuur? Door het bestuderen van de middeleeuwen kun je ook meer te weten komen over je eigen leefomgeving.’
‘De middeleeuwen hebben een aantrekkingskracht die tot nu voortduurt; kijk maar naar alle populaire cultuur met deze tijd als inspiratiebron: The Witcher, Vikings, Game of Thrones en de fictie van Tolkien’, voegt Porck toe. ‘Daar gaan meerdere van onze blogs over; zo verschenen er blogs over videospellen waarmee je middeleeuwse steden kunt bouwen, over de middeleeuwse tatoeage van Brad Pitt en over de middeleeuwse geschiedenis achter de film The Advocate (1993). Waarom blijven die Middeleeuwen ons zo fascineren? En, ook belangrijk, hoe worden die Middeleeuwen eigenlijk aangepast aan onze eigen tijd? Door die moderne versies van de Middeleeuwen te vergelijken met de ‘echte’ Middeleeuwen, leren we niet alleen meer over het verleden, maar ook over onszelf.’
Een oproep aan alle mediëvisten
De redacteuren hadden graag een speciaal evenement georganiseerd voor de derde verjaardag van de blog, maar de pandemie gooide helaas roet in het eten. Gelukkig leggen ze zich daar niet bij neer en focussen ze zich nu op hun honderdste blogpost. ‘Dat willen we graag vieren’, zeggen ze. ‘We willen graag alle mediëvisten van de Universiteit Leiden de mogelijkheid krijgen elkaar te ontmoeten. Het zou mooi zijn om nóg meer Leidse mediëvisten bij ons initiatief te betrekken – we roepen daarom ook elk staflid dat zich met de middeleeuwen bezighoudt op om contact met ons op te nemen!’