Verschijning bundel De constitutionele conventie: kwal op het strand of baken in zee?
Onlangs verscheen onder redactie van Luc Verhey en Gert Jan Geertjes een bundel over de constitutionele conventie bij Boom juridische uitgevers.
Constitutionele conventies zijn in en door de praktijk ontwikkelde spelregels die het geldende constitutionele kader nader invullen. Het Nederlandse staatsrecht biedt veel ruimte voor de ontwikkeling van dergelijke conventies. Dat hangt samen met het feit dat de Nederlandse Grondwet sober en open is geformuleerd, in het bijzonder wat betreft de besluitvorming door politieke instituties, zoals regering en parlement. De interpretatie en handhaving van grondwettelijke regels ligt voor een belangrijk deel in handen van de politieke instituties zelf. De rechter speelt bij de uitleg van de Grondwet mede als gevolg van het toetsingsverbod van artikel 120 Grondwet geen vooraanstaande rol.
Binnen de ruimte die de Grondwet aldus biedt, moet de praktijk zijn weg weten te vinden. Conventies geven invulling aan het constitutionele kader en worden in samenhang met dat kader in de praktijk ontwikkeld. Zij zijn in die zin essentieel voor de werking van constitutionele regels. Voorbeelden van conventies zijn de spelregels rond de kabinetsformatie, de terughoudendheid van de Eerste Kamer in het wetgevingsproces en de regel dat de regering in beginsel geen algemene maatregelen van bestuur zonder formeel wettelijke grondslag (de zelfstandige amvb) vaststelt. Desondanks bestond er tot voor kort slechts beperkte wetenschappelijke belangstelling voor de conventie.
In deze bundel wordt vanuit een multidisciplinair perspectief ingegaan op het concept conventies, op hun sterke en zwakke kanten en op hun ontstaanswijze, betekenis en binding. De bundel bevat bijdragen van historici, juristen en een politicoloog. De bijdragen zijn bewerkingen van voordrachten die zijn gehouden tijdens een workshop, die de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Leiden en de Kirchheiner Stichting Ombudsman en Democratie op 23 januari 2015 in Leiden hebben georganiseerd. De workshop was onderdeel van de driedaagse conferentie ‘Interaction between Legal Systems: Room for Reflection.’