Pilgrimcongres: hoog tijd voor inheems en veelzijdiger perspectief
Leidse historici en Amerika-deskundigen organiseren van 26 t/m 28 augustus een internationaal en digitaal congres over de komst van de Pilgrims in Amerika en de gevolgen voor de inheemse bewoners. Vier vragen aan twee van de organisatoren, Amerika-deskundige Joke Kardux en historica Ariadne Schmidt.
Wat is de aanleiding voor het congres?
‘In 2020 is het 400 jaar geleden dat een groep Engelse kolonisten met het schip de Mayflower naar Amerika vertrok. Aan boord waren vijftig radicaal protestantse geloofsvluchtelingen uit Engeland, die zich in 1609 in Leiden hadden gevestigd en hier ruim elf jaar woonden. Puriteinen werden ze in Engeland spottend genoemd. Wij kennen ze onder de naam Pilgrims. Samen met vijftig andere kolonisten, die rechtstreeks uit Engeland kwamen, maakte de groep de overtocht naar het Amerikaanse New England, in het uiterste noordoosten. Daar stichtten zij in 1620 Plymouth Plantation, de tweede Engelse kolonie in Amerika. In de loop der jaren voegden zo’n 150 andere Leidse Pilgrims zich bij hen. Een paar honderd Pilgrims bleven achter in Leiden waar ze geleidelijk opgingen in de plaatselijke bevolking.’
Welke verhalen verdienen meer aandacht?
‘In het verleden waren de herdenkingsjaren van de reis van de Mayflower vooral een Anglo-Amerikaans feestje. Dit congres daarentegen opent een trans-Atlantisch en meer inclusief perspectief. Vier “naties” zijn historisch betrokken bij de kolonisering van New England. Naast Engeland en de VS zijn dat Nederland en vooral de diverse Native American-naties. Het stukje Nederlandse geschiedenis van de Pilgrims wordt vaak vergeten, zowel in Nederland als in de VS en Engeland. Bovenal kan dit herdenkingsjaar niet onschuldig gevierd worden, het staat nadrukkelijk in het teken van de gevolgen van de kolonisering voor de oorspronkelijke bewoners. Veel sprekers zullen in hun voordrachten aandacht besteden aan deze duistere kanten van de geschiedenis, onder wie ook afstammelingen van de oorspronkelijke Mashpee Wampanoag en andere Native Americans. Zij vertellen over het inheemse perspectief, de “vierde natie”. Onder de Amerikaanse grondwet hebben Native American- tribes de status van soevereine naties.’
De geschiedenis van de Pilgrims is met veel mythes omgeven. Kunt u voorbeelden geven van mythes die ontkracht moeten worden?
‘In deze tijden van Black Lives Matter is het onvermijdelijk het jaar 1620 als mythisch startpunt van de Amerikaanse nationale geschiedenis ter discussie te stellen. Spreker Margaret Newell wijst erop dat de eerste gevangengenomen Afrikanen al in 1619, een jaar voor de aankomst van de Pilgrims, bij Jamestown aan land gebracht werden. Ook bij die tot voor kort vergeten geschiedenis is Nederland betrokken: de twintig tot dertig Afrikanen kwamen aan met een schip onder Nederlandse vlag. Spreker Paula Peters, afkomstig van de Mashpee Wampanoag, vertelt de geschiedenis vanuit een inheems perspectief en hoe er al lang vóór 1620 interacties waren tussen de oorspronkelijke bevolking en Europese ontdekkingsreizigers en handelaren. Deze indringers uit de Oude Wereld verwierven een reputatie door brute aanvallen en het verspreiden van ziekten. We willen dus inclusievere verhalen vertellen, historisch en vanuit een interdisciplinaire benadering. Daarnaast is er veel aandacht voor de constructie van collectieve herinneringen: van kinderboeken over de Pilgrims en de verheffing van Thanksgiving, geworteld in 1621, tot nationale feestdag tot stereotiepe standbeelden van inheemse leiders.'
Hoe is het om in coronatijd dit congres te organiseren?
‘Het is heel spannend om alles digitaal te doen. We hebben in de afgelopen maanden allemaal veel ervaring opgedaan met digitaal onderwijs, maar een online conferentie organiseren is toch echt weer wat anders. Je moet natuurlijk rekening houden met de verschillende tijdzones. Er zijn deelnemers uit Duitsland, Engeland en Ierland maar ook veel uit de VS en zelfs uit Hawaii. Om te zorgen dat het niet voor iedereen nachtwerk wordt, beginnen we de conferentie om drie uur ‘s middags. De technische kant is ook spannend: voor welk platform kies je? Lukt het alle deelnemers goed toegang te krijgen? Daarom willen we graag een paar collega’s nadrukkelijk bedanken. We krijgen uitstekende ondersteuning van Mansja Sengers van het ISSC, Tanja de Bie van het Centre for Innovation en congresassistent Monica Lensink heeft deze zomer digitale bergen verzet.’
Congres Four Nations Commemoration, 1620-2020:
The Pilgrims and the Politics of Memory
Bannerfoto: Fragment uit het vertrek van de Pilgrims uit Delfshaven, A. Willaerts. Rose-Marie and Eijk de Mol van Otterloo Collection