Frits van der Meer en Gerrit Dijkstra in Trouw over tegenspraak onder ambtenaren
De problemen rondom de crises bij de Belastingdienst en bij Justitie en Defensie waren intern al langere tijd bekend. De informatie is ook doorgegeven, maar naar de kritiek werd niet geluisterd. Dat ambtenaren tegenspraak gaven werd niet op prijs gesteld en zelfs ontmoedigd.
Volgens Frits van der Meer, Bijzonder hoogleraar Comparative Public Sector and Civil Service Reform van het Instituut Bestuurskunde van de Universiteit Leiden, en Gerrit Dijkstra, Universitair docent bij het Instituut Bestuurskunde van de Universiteit Leiden, is loyale tegenspraak een vereiste om het openbaar bestuur op een juiste manier te laten functioneren. ‘Loyale tegenspraak betekent: de eigen professionele mening over een beleidsvoorstel, uitvoeringsplan en andere bestuurlijke zaken aan politieke, ambtelijke leidinggevenden en collega’s kenbaar maken. Het betekent ook gehoord worden. Tegenspraak vervult dan ook een klankboordfunctie’.
Bescherming
Loyale tegenspraak houdt niet in dat ambtenaren eigen opvattingen moet doordrukken. Het gaat meer om het aanspreken van collega’s en de politieke en ambtelijke bestuurders om het optreden van de overheid te verbeteren. Op deze manier beschermt tegenspraak de overheid tegen het maken van fouten, zoals bijvoorbeeld bij de toeslagenaffaire. Falen bij de overheid heeft er toe geleidt dat mensenlevens onnodig in gevaar zijn gekomen.
Het kenbaar maken de professionele opvatting betekent niet dat de ambtenaar niet loyaal is naar de politiek of de ambtelijke collega’s. Tegenspraak is juist een klassiek onderdeel van de ambtelijke taken. ‘Het is niet alleen een opdracht om verantwoordelijken beter tot hun recht te laten komen, maar tevens om samenleving en democratie te dienen’.
Lees het volledige artikel op de website van Trouw.