Winnaars Max Havelaar Toesprakentoernooi: verleng middelbare school met een jaar
Verleng de middelbareschooltijd met een jaar. Daarvoor pleitten Nora Schreuder en Fieke Krijvenaar uit vwo-5 van het Minkema College uit Woerden in hun winnende speech tijdens de achtste editie van het Max Havelaar Toesprakentoernooi, gehouden op zaterdag 29 september.
Persoonlijkheidsprofiel belangrijker dan vakkenprofiel
De jury, bestaand uit professor Journalistiek en Nieuwe Media Jaap de Jong, onderzoeker en docent Moderne Letterkunde bij de opleiding Nederlands Esther op de Beek en directeur van stichting Hope XXL Chris van de Ven, prees de moed van de leerlingen om een op het eerste gezicht impopulair voorstel te verdedigen. In haar speech vertelde Nora dat ze in vwo-3 geen natuurkunde had gekozen, terwijl dat met het oog op haar toekomst wel nuttig was geweest. Een jaar extra helpt je een betere profielkeuze te maken, betoogde het duo. Fieke vertelt achteraf: ‘5-vwo is een superzwaar jaar, je merkt dat direct en dan moet je ook nog allerlei meeloopdagen bezoeken. Ik zeg nu regelmatig mijn hockeytraining af.’ ‘Het persoonlijkheidsprofiel moet belangrijker zijn dan het vakkenprofiel,’ sluit Nora af.
Spreken als Havelaar
In totaal waren 100 leerlingen en 50 docenten van 50 verschillende middelbare scholen te gast bij de Universiteit Leiden waar ze in de ochtend een hoorcollege ‘Spreken als Havelaar’ door prof. dr. Jaap de Jong volgden. Met retorische souplesse sprak hij over Aristoteles, Cicero en Quintilianus. En misschien wel net zo belangrijk is de les van Havelaar: ‘Wie verveelt heeft ongelyk’. Op het hoorcollege volgde een workshopronde over allerlei aspecten van het speechen. Zo leerden deelnemers van de workshop ‘Jij bent de baas over je zenuwen’ door docent Communicatieve Vaardigheden aan de TU Delft Jolien Strous hoe je met buikademhaling controle houdt over je adem en hoe je gezonde spanning juist kunt gebruiken als een kickstart van je speech. In een andere workshop vertelde Bas Andeweg dat je in een informatieve toespraak maar beter niet al te overdreven kunt vleien. Dat doet afbreuk aan de indruk van oprechtheid die het publiek van een spreker krijgt, zo bleek uit een experiment dat hij met collega’s deed.
Entr'acte Franca Treur
In het middagprogramma brachten leerlingen het geleerde in de praktijk. De opdracht: ‘Houd voor een publiek van belangrijke mensen uit de onderwijswereld (hoge ambtenaren, Kamerleden, rectoren etc.) en medeleerlingen een toespraak te houden waarin je jouw visie op het onderwijs van de toekomst in Nederland geeft’. In een pouleronde probeerden ze met vlammende speeches een plaats in de finaleronde te bemachtigen. Voorafgaand daaraan werden de zeven poulewinnaars gecoacht door professionele coaches. De andere leerlingen werden getrakteerd op een entr’acte van schrijver Franca Treur die een geëngageerd betoog hield over de studententijd. ‘Juist in je studententijd kun je nog oprechte solidariteit voelen met laagopgeleiden, met wie je samenwerkt tijdens je bijbaan. Je ontmoet je voormalige klasgenoten nog in de kroeg in de woonplaats van je ouders. Na de studie verandert dat, dan draai je ineens mee in het neo-liberale systeem dat mensen tegen elkaar laat concurreren in plaats van met elkaar samenwerken. Maar dat systeem is geen gegeven. Er liggen politieke keuzes aan ten grondslag, en die kun je bevechten. Dat kan nog steeds, en juist als student.’
Het Max Havelaar Toesprakentoernooi laat leerlingen kennismaken met de retorica. En dat retorica onder leerlingen geliefd is blijkt wel uit het feit dat het maximum aantal aanmeldingen steeds binnen korte tijd is bereikt, voor volgend jaar zal dat niet anders zijn. Tip van de winnaars van deze editie: zorg voor een goede samenwerking, dan vul je elkaar aan.
Het Max Havelaar Toesprakentoernooi
Tijdens het Max Havelaar Toesprakentoernooi bezoeken ruim vijftig docenten Nederlands, elk vergezeld door twee leerlingen uit de bovenbouw van het vwo, Universiteit Leiden om over retoricaonderwijs te leren én zich te laten inspireren.
Uit een uitgebreid programma kiezen de deelnemers drie verschillende workshops die elk een ander aspect van het speechen belichten, zoals het juiste stemgebruik, argumentatie en het schrijven van een goede opening of afsluiting.
Ook voor de begeleidende docenten is het een boeiend toernooi. Ontmoetingen met collega’s en vakgenoten in combinatie met het volgen van workshops van universitaire docenten en speech- en communicatieprofessionals vormen een inspiratiebron voor lessen spreekvaardigheid.
Daarnaast wordt er ieder jaar een bekende spreker uitgenodigd om alle deelnemers een voorbeeld te geven van een goede speech. De afgelopen jaren gingen schrijver en televisiepresentator Abdelkader Benali en schrijver en columnist Christiaan Weijts Franca Treur al voor door het Leidse podium te beklimmen en de deelnemende scholieren er met humor van te overtuigen hoe ze hun publiek kunnen inpakken én hoe juist niet.