Leer Joost Kok kennen en ontdek de onzichtbare kracht van big data
Het snel kunnen verwerken en analyseren van grote hoeveelheden informatie is een waardevolle 'grondstof' geworden voor allerlei soorten onderzoek. Kok, hoogleraar met leeropdracht Fundamentele Informatica aan de Universiteit Leiden, is expert op het gebied van informatieverwerking en -analyse. Over zijn werk staat nu een webdossier online.
Geneeskunde, psychologie, muziek, sport, verkeer, aandelenhandel: het is slechts een kleine greep uit de lijst van terreinen die grote hoeveelheden data verzamelen en analyseren om hun doelen te behalen. Big data zijn overal. Joost Kok: ‘Denk bijvoorbeeld aan een grote supermarktketen. Die registreert in al zijn winkels ontelbaar veel aspecten. De temperatuur, wanneer en hoeveel mensen blij kijken, en ga zo maar door. Computers berekenen aan de hand van dit soort gegevens wat een winkelier in het pand kan aanpassen om zoveel mogelijk te verkopen.’ Joost Kok is wetenschappelijk directeur van het Leiden Institute of Advanced Computer Science (LIACS). Samen met zijn collega’s doet hij onderzoek naar en geeft hij advies over data science. Zo vormt hij een onzichtbare, maar ook onmisbare kracht achter allerlei projecten die een grote impact hebben op de maatschappij. In de afgelopen twintig jaar hielp Kok onder meer bij onderzoek naar spelgedrag van kinderen op het schoolplein, opsporing van onregelmatigheden in zorgdeclaraties en verbetering van prestaties van Nederlandse topsporters. In een webdossier dat nu online staat, laat Kok zien hoe groot de invloed data science op ons leven is.
Doorbraken
Kok is onder meer betrokken bij het Leiden Centre of Data Science (LCDS), een netwerk van statistici, informatici en wetenschappers. Zij verrichten fundamenteel onderzoek naar big data (onder meer naar wiskundige theorieën en computermethoden om big data- gegevens te analyseren). Ze hopen zo uiteindelijk wetenschappelijke disciplines te helpen bij het bereiken van doorbraken in hun onderzoek. Ook willen ze de opgedane kennis delen met andere partijen door middel van trainingen. Het LCDS gaat zijn onderzoek in eerste instantie verrichten met behulp van data die door Leidse onderzoekers worden aangeleverd. Verder brengt Joost Kok zijn kennis over gegevensopslag en -analyse op allerlei manieren in de praktijk. Bijvoorbeeld in het geval van de Hollandse Brug op de A6 tussen Amsterdam en Almere, waar allerlei sensoren (zoals camera’s en weerstations) zijn geplaatst. Doel: eerder kunnen voorspellen wanneer de brug aan onderhoud toe is, waardoor het verkeer niet weer voor zo’n verrassing komt te staan. Samen met collega’s bedacht Kok vanaf 2008 computerarchitectuur en software voor het project. Hierdoor kunnen nu 528 computers tegelijk meetgegevens van drie maanden in twee minuten analyseren. Periodieke inspecties, waardoor de brug dicht zou moeten, zijn nu hopelijk niet meer nodig.
Anders bewegen
De wetenschap van het zo slim mogelijk ontsluiten van data heeft heel veel invloed op ons leven. ‘Denk aan connectiviteit via internet en vriendschapsnetwerken of hoe intelligent de computers zijn die ons werk uit handen nemen’, zegt Joost Kok. ‘En de ontwikkelingen gaan heel erg snel, zo snel dat we over tien jaar weer heel erg anders zullen denken en ons anders zullen bewegen.’ Dankzij het werk van Joost Kok, die de fundamentele theorie achter deze technieken onderzoekt, worden die veranderingen mogelijk.