Van der Heide over Sahel jihadisme in Volkskrant
Jihadisme en smokkelaars, goudkoorts en etnische twist. Onrust in de Sahel is een giftige mix waar jihadisten garen bij spinnen. Terrorismedeskundige Liesbeth van de Heide geeft in de Volkskrant haar visie op jihadisme in de Sahel. Zij is terrorisme-onderzoeker bij Clingendael en aan het Institute of Security and Global Affairs van de Universiteit Leiden.
In een uitgebreid Volkskrant-artikel over het toenemende jihadisme in de Sahel geeft Liesbeth van der Heide uitleg over de mix van rechteloosheid, economische belangen van perspectief-arme jongeren en de gewapende strijd van de jihadisten van groepen gelieerd aan IS en al-Qaeda.
"Hier in de Sahel is jihadisme vooral heel opportunistisch. De ene dag wapperen jongeren met een IS-vlag, de volgende dag vechten ze voor een lokale warlord of werken ze als smokkelaar. De dag daarna zijn ze veedief en weer een andere dag vechten ze in een zelfverdedigingsmilitie om hun dorp en ouders te verdedigen tegen aanvallen van andere etnische groepen," aldus Van der Heide.
Instabiliteit en onrust
Met het verlies van het kalifaat in het midden-oosten vrezen experts dat IS en al-Qaeda hun zinnen hebben gezet op de Sahel. Bijna dagelijks zijn er aanslagen op militaire- en burgerdoelen. In de grensregio's van Mali, Niger, Burkina Faso, Mauretanië en Tsjaad zijn nog net geen miljoen mensen op de vlucht.
De onrust in de Sahel begon rond 2012 met de jihadistische opmars in Mali. Deze opstand werd in 2o14 onder leiding van de Fransen neergeslagen. Sindsdien probeert een VN-macht tevergeefs de vrede te handhaven. De al langer durende onrust in de regio nam in 2011 toe na de val van Khaddafi in Libië.
Etnische conflicten in de regio verergeren de onrust. Zo strijden de Touareg al tijden voor een eigen staat. Hierbij laten ze zich helpen door onder andere jihadisten.
Smokkel en handel in goud
In de grote en bijna oncontroleerbare leegte van de woestijn van de Sahel maken jihadisten gebruik van het wegvallen van het gezag van politie en leger. Het voeren van de jihad is duur en daarom heffen de verschillende groepen tol, belasting of vragen ze geld voor bescherming van smokkelaars.
Eerst werden vooral mensen naar Europa gesmokkeld, maar in toenemende mate wordt drugs, zoals cocaïne, vanuit Zuid-Amerika via de Sahel naar Europa gesmokkeld. Ook de illegale handel in goud is een waardevolle inkomstenbron.
"Terrorisme is een kwestie van vraag en aanbod," zegt Liesbeth van der Heide. Of het nu om smokkelaars of jihadisten gaat, de drijfveren zijn vaak vooral economisch. Ook de jihad is niet gratis. Het kost veel geld om strijders te onderhouden, te bewapenen en te voorzien van Toyota's, motoren en benzine."
Oplossing moeizaam
Het tegengaan van de onrust en het geweld waar het jihadisme baat bij heeft, is een lastig probleem. Militair ingrijpen door de internationale gemeenschap is nodig. Maar het helpt alleen als het gebeurt met economische investeringen en herstel van de rechtsorde.
Zonder dat toekomstperspectief kun je geen scholen heropenen, dokters en politieagenten aanstellen schrijft de Volkskrant. Dan wordt de internationale gemeenschap ervaren als een bezettingsmacht en dat werkt averechts.