Veranderende verhouding patiënt – arts 

college 1
door Dick Engberts en Jaap Fogteloo

“Opening van zaken, daaronder moet niet alleen worden verstaan, dat de arts de patiënt zegt wat hij heeft gevonden, wat hij ervan denkt en wat hij denkt te doen, maar ook dat hij bewijsstukken van denken en doen, als deze er zijn, desgewenst toont. (…) Ik zie nog gebeuren, dat de patiënt vrij in de map van zijn medische verslag, in zijn status, bladert.” (35)

Levenseinde

college 2
door Dick Engberts en Stefan Haensel

“De dochter doet het woord. Zij vraagt of het met haar moeder nog wat kan worden. ‘Nee’, zegt de arts, ‘dat is uitgesloten’. (…) ‘Dokter, wij willen dat niet.’ (…) ‘Wij willen dat daar een einde aan komt.’ (…) ‘Komt u morgen om tien uur hier. Elke week vergadert op die tijd onze commissie, die vragen van deze orde bespreekt.’ ‘De volgende dag is ieder aanwezig. De kleine commissie en het echtpaar. De arts, die de dagelijkse verantwoording draagt, geeft een korte uiteenzetting.’ (…) ‘Verder deelt hij mee, dat de dochter en haar man beëindiging van leven wensen. Andere kinderen zijn er niet. Als de wens is ingewilligd, vraagt de verantwoordelijke arts of de dochter en haar man bij de beëindiging willen zijn. Dat willen zij beiden. Daarop gaat het groepje naar de kamer waar de zieke ligt. De arts geeft de dodelijke injectie.”

Erfelijke aandoeningen die zich later manifesteren

college 3
door Aad Tibben

Toespitsing op neurologische aandoeningen (M. Huntington, erfelijke hersenbloedingen, CADASIL) en kwaadaardige aandoeningen (mamma-ca, colon-ca). De dreiging voor de betrokken families, hun onderlinge relaties en impact op de levensvoering is groot.

Orgaantransplantatie en donatie bij leven en hersendood

college 4
door Gert van Dijk 

“Vanwaar de harten, de nieren, de longen, de levers? Het antwoord wordt ons, merkwaardigerwijs, niet zozeer gegeven als wel opgedrongen. Haast providentieel is het aantal verkeersslachtoffers zo groot, dat vanuit die categorie getroffenen zeker voldoende organen te betrekken zullen zijn. In Nederland vallen op de weg drieduizend doden per jaar.’ (…) ‘Wel is het geboden voor een doeltreffende inzameling van de organen zorg te dragen. Het is te verwachten, dat naast de wegenwacht zoiets als een organenwacht rondrijdt, in laat ons zeggen rood-gelakte wagens, telkens paraat bij een bij een ongeluk, niet om te helpen, maar om ter plaatse de nog levende organen uit de zieltogende lichamen te snijden, en deze, per hier en daar gestationeerde helikopters, snel te doen vervoeren naar een centrum, vanwaar de distributie plaatsvindt.’

Levensbeëindiging bij pasgeborenen met aangeboren gebreken

collegen 5
door Mirjam Houtlosser en Humphrey Kanhai

“Er waren die ouders, die hun softenon-kind niet wilden zien, en het verstootten. Het lijkt mij natuurlijk. Er waren ouders, die hun softenon-kind na wikken en wegen hebben gedood. Het lijkt mij een daad van moed en waardigheid. Er zijn artsen geweest, die het softenon-kind op de smeekbede van de ouders, kort na de geboorte, een dodende injectie hebben gegeven. Dat lijkt mij een daad van eenvoudige, medische plichtsbetrachting. Ook zonder de smeekbede, op de simpele vraag, had de arts hetzelfde kunnen doen.” (27)

Prof.dr.mr. Dick Engberts (mede-organisator en bedenker), emeritus hoogleraar Normatieve aspecten van de geneeskunde.

Dr. Jaap Fogteloo, medisch specialist en medisch manager interne geneeskunde LUMC.

Dr. Stefan Haensel, uroloog, opleider Franciscus Gasthuis & Vlietland, SCEN-arts Rijnmond.

Prof.dr. Aad Tibben, emeritus hoogleraar Psychologie van de klinische genetica, LUMC.

Prof.dr. Gert van Dijk, emeritus hoogleraar neurofysiologie, LUMC.

Prof.dr. Bart van Hoek, hoogleraar Maag Darm Leverziekten, in het bijzonder de hepatologie, LUMC.

Dr. Mirjam Houtlosser, docent/onderzoeker bij Ethiek en Recht van de Gezondheidszorg LUMC.

5 bijeenkomsten
Leiden

Hoorcolleges met gelegenheid tot het stellen van vragen.

Thuis studeren is niet noodzakelijk.

Powerpoints worden ten dele ter beschikking gesteld.
Losse teksten voor wie verder wil lezen.

Colleges € 210,- (incl. koffie/thee)