Logo Universiteit Leiden.

nl en

Mislukte vrede?

Deze colleges zijn voltekend. U kunt alleen nog aanmelden voor de wachtlijst.

In hoeverre veroorzaakten de vredesverdragen na de Eerste Wereldoorlog de Tweede?

De Eerste Wereldoorlog geldt vaak als de oer-catastrofe van de twintigste eeuw omdat de wijze waarop hij werd beëindigd veel bestaande problemen niet oploste en nieuwe problemen creëerde. Vaak worden de vredesverdragen na die oorlog zelfs als oorzaak van de Tweede Wereldoorlog beschouwd. In deze collegereeks wordt met name voor Centraal-Europa, het gebied van het (voormalige) Habsburgse Rijk, besproken in hoeverre die laatste stelling opgaat. Het opvallendste resultaat van de vredesverdragen was het verdwijnen van de imperia van de Hohenzollern, Habsburgers, Romanovs en Ottomanen en de vorming op hun grondgebied van een groot aantal, vaak met elkaar in conflict verkerende, nieuwe staten. Dat suggereert dat de keizers van die imperia hadden geheerst over verschillende, sterk nationalistische volkeren. Of dat daadwerkelijk zo was, staat tegenwoordig ter discussie.

Wereldhistorisch bezien zijn imperia of ‘Vielvölkerstaaten’ altijd volstrekt normaal geweest en het samenleven van meerdere volkeren in een politiek bestel redelijk onproblematisch. Toen de vredesverdragen werden opgesteld, was dat niet meer het geval. Onder invloed van met name president Wilson, en partijleider Lenin, werd toen vaak bepleit het zelfbeschikkingsrecht van volkeren te erkennen, een bij uitstek nationalistisch idee. In de praktijk kwam daar om velerlei redenen vaak weinig van terecht, hetgeen betekende dat nog steeds, in de ogen van nationalisten, veel mensen in het ‘verkeerde’ land woonden. Zo beschouwd waren de vredesverdragen niet nationalistisch genoeg en veroorzaakten eindeloze discussies over het verleggen van grenzen en verplaatsen van mensen met vaak ingrijpende consequenties.
Het college gaat over die consequenties in Centraal-Europa.

  • De inhoud van de Vredesverdragen van Versailles (met Duitsland), Saint-Germain (met Oostenrijk), Trianon (met Hongarije), Neuilly (met Bulgarije), Sèvres/ Lausanne (met Turkije) en niet te vergeten het Verdrag van Brest-Litovsk, gesloten tussen Duitsland/ Oostenrijk-Hongarije, Bulgarije en het Ottomaanse Rijk aan de ene kant en Rusland aan de andere, en de consequenties van die verdragen voor de situatie binnen Europa.
  • Het verdwijnen van de rijken van de Hohenzollern, Habsburgers, Romanovs en Ottomanen.
  • Het verschil tussen imperia en nationale staten en de redenen voor de feitelijke opkomst van nationale staten en voor het bepleiten van de vorming ervan door nationalisten
  • In hoeverre was dit verdwijnen van imperia een ‘onvermijdelijk’ gevolg van de opkomst van nationale staten en nationalisme en in hoeverre speelden andere factoren een rol, bijvoorbeeld het verloop van de oorlog als zodanig of het doelbewust bevorderen van nationale bewegingen in die imperia door hun externe vijanden?
  • Het recht op nationale zelfbeschikking in theorie en in de praktijk: een aantal ‘case studies’ in het voormalige Habsburgse Rijk
  • Tegenstellingen en conflicten binnen en tussen de nieuwe en oude staten, wederom met name toegelciht aand ehand van problemen in het gebied van het Habsburgse Rijk
  • Consequenties van die tegenstellingen voor aansluiten bij of juist afwenden van Hitler Duitsland
  • In hoeverre loopt er in Europa een doorlopende lijn van Wereldoorlog I naar Wereldoorlog II zodat Wereldoorlog I met recht de oer-catastrofe van de twintigste eeuw mag heten en in hoeverre zijn andere factoren relevant of zelfs relevanter?

Docent

De docent prof. dr. Peer Vries was van 2007 tot 2016 hoogleraar economische geschiedenis aan de Universiteit Wenen en van 2016 tot 2021 Fellow aan het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis te Amsterdam. In zijn vrije tijd bestudeert hij de geschiedenis van Europa in het Interbellum

Aansprekend, uit het hoofd zonder PowerPoint, heel knap en prettig om naar te luisteren.

gestructureerd, laat verschillende kanten zien, plaats alles mooi in de periode.
ruimte voor vragen , prettig te volgen

Praktische informatie

5 woensdagen
10, 17, 24 april
1, 8 mei

10.15-13.00 uur
Leiden

Hoorcollege met tijdens elk college de gelegenheid tot vragen en eventueel discussie.

Thuis 2 tot 4 uur studeren/lezen per bijeenkomst.
Van de deelnemers wordt verwacht dat ze Engels kunnen lezen en basale kennis hebben van de Europese geschiedenis van de periode 1914-1939

De docent schrijft over het onderwerp van de colleges op dit moment een boek. Delen van het manuscript hiervan worden aan de deelnemers beschikbaar gesteld.
Literatuurlijst voor wie verder wil lezen.

Colleges € 287,50 (incl. koffie/thee)
Bijkomende kosten voor het gekozen boek.

U krijgt de mogelijkheid te betalen via Ideal, credit card of door middel van een factuur.
U ontvangt na verzending van een ingevuld formulier een bevestiging, zodat u kunt controleren of de aanmelding is verwerkt.

>Digitaal aanmelden.

De mogelijkheden om aan te melden met korting of met een fanpas voor grootverbruikers/veelplegers vindt u op de pagina Aanmelden.

Deze website maakt gebruik van cookies.  Meer informatie.