Islam in Europa
De islam is niet meer weg te denken uit Europa en het is dan ook goed als burgers van Europese landen bekend zijn met deze godsdienst. Deze kennis kan zich beperken tot algemene informatie over de islam (doctrines, geschiedenis, rituelen, etc.), maar het is ook belangrijk meer te weten over de specifieke geschiedenis van de islam in Europa zelf en de ervaringen van moslims daar. Deze cursus concentreert zich daarom volledig op dit onderwerp.
De cursus is erop gericht om deelnemers bewust te maken van het feit dat de islam al eeuwenlang aanwezig is in Europa, bijvoorbeeld via islamitische gemeenschappen in Andalusië en Oost-Europa, als ook door intellectuele contacten tussen Europese en andere landen (bijeenkomst 1). Daar komt bij dat de islam in de twintigste eeuw snel is gegroeid door de immigratie (en integratie) van moslims (bijeenkomst 2). Dit heeft geleid tot een steeds verder geïnstitutionaliseerde islam via moskeeën, besturen, scholen, e.d. (bijeenkomst 3). Mede door bekering tot de islam (bijeenkomst 4) zijn Europese moslimgemeenschappen echter ook steeds veelkleuriger geworden. Dit komt tot uiting in de manier waarop mensen in de praktijk hun geloof beleven (bijeenkomst 5). Toch is de beeldvorming over de islam (bijeenkomst 6) soms nog erg negatief, al is ook die duidelijk wel aan een ontwikkeling onderhevig. Dit alles roept de vraag op of we eigenlijk nog wel kunnen spreken over de islam in Europa of dat we het moeten hebben over een ‘Europese islam’ – zeker omdat de islam al eeuwen aanwezig is in Europa – en, zo ja, wat houdt dat dan in (bijeenkomst 7)?

- Historische wortels van de islam in Europa tot de Tweede Wereldoorlog (Gerard Wiegers; 9 oktober)
- Geleefde islam in Europa (Martijn de Koning; 16 oktober)
- Immigratie en integratie van moslims in Europa na de Tweede Wereldoorlog (Nadia Bouras; 23 oktober)
- Bekering tot en afkering van de islam in Europa (Karin van Nieuwkerk; 30 oktober)
- De institutionalisering van de islam in Europa (Nico Landman; 6 november)
- Beeldvorming over de islam in Europa (Margreet van Es; 13 november)
- Islam in Europa of Europese Islam? (Thijl Sunier; 20 november)
Data, tijden, locatie
7 maandagen
9, 16, 23, 30 oktober
6, 13, 20 november 2023
15.15-17.00 uur
Leiden
Docenten

Prof. dr. Gerard Wiegers (PhD Universiteit Leiden, 1991) is hoogleraar religiegeschiedenis en vergelijkende religiewetenschap aan de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam. Hij verricht onderzoek naar de islam en religieuze diversiteit in de geschiedenis van Europa en de Mediterrane wereld met bijzondere aandacht voor joodse en islamitische minderheden. Hij was Principal Investigator (PI) in het HERA onderzoeksprogramma “The Orient in Early Modern European Scholarship” (EOS), projectleider van het NWO onderzoeksproject “Delicate Relations: Muslims and Jews in Amsterdam and London” en is op dit moment associated PI in het ERC Synergy project “The European Qur’an” (https://euqu.eu/). Recente publicaties zijn o.a.: Sipco Vellenga & Gerard Wiegers, Jews and Muslims in London and Amsterdam. Cooperation and Conflict 1990-2020. London: Routledge 2023; Pieter Sjoerd van Koningsveld & Gerard A.Wiegers, The Lead Books of the Sacromonte and The Parchment of the Torre Turpiana. Granada 1580-1606. Leiden: Brill (in druk).

Dr. Martijn de Koning is universitair hoofddocent bij de afdeling Islamstudies van de Radboud Universiteit Nijmegen. Zijn werk gaat over religiositeit en identiteitsvorming van moslimjongeren, salafisme, moslimactivisme, islamofobie en racialisering en over antiradicaliseringsbeleid. Samen met Nadia Fadil en Francesco Ragazzi redigeerde hij de bundel Radicalization in Belgium and the Netherlands. Critical Perspectives on Violence and Security (IB Tauris 2019). Met Carmen Becker en Ineke Roex publiceerde hij Islamic militant activism in Belgium, the Netherlands and Germany - 'Islands in a sea of disbelief' (Palgrave 2020). Sinds 2000 houdt hij een eigen blog bij.

Dr. Nadia Bouras (Amsterdam 1981) is historicus, auteur van vier boeken en specialist in de geschiedenis van Marokko en Marokkaanse migratie. Ze promoveerde op een onderzoek naar de verbondenheid met het land van herkomst van Marokkaanse migranten aan de Universiteit Leiden, waar ze momenteel werkt als universitair docent sociale en migratiegeschiedenis. Zij is ook aangesloten bij het Nederlands Instituut in Marokko in Rabat (NIMAR). Haar onderwijs en onderzoek richt zich op de geschiedenis van Marokko en Marokkaanse migratiegeschiedenis. Daarnaast is Nadia Bouras redactielid voor het Tijdschrift voor Geschiedenis, bestuurslid van het Koninklijk Nederlands Historisch Genootschap en boekrecensent voor het radioprogramma OVT.

Prof. dr. Karin van Nieuwkerk is hoogleraar islamstudies aan de Radboud Universiteit. Zij is verbonden aan de Faculteit Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen en hoofd van de afdeling en opleiding Islam, Politiek en Samenleving. Zij heeft onderzoek gedaan naar islam en de uitvoerende kunsten, migratie, gender en religieuze transformatieprocessen zoals bekering tot de islam van Nederlandse vrouwen en het verlaten van het geloof door jonge moslims en Kopten in Egypte.

Dr. Nico Landman is universitair hoofddocent islamwetenschap aan de Universiteit Utrecht. Zijn onderzoek betreft vooral de Turkse Islam in Europa, met nadruk op transnationale netwerken en organisaties van Turkse moslims, en de interpretatie van islamitische bronnen door Turkse theologen. Hij geeft les in de bacheloropleiding Islam en Arabisch, en de master Religie en Samenleving.

Dr. Margreet van Es werkt als onderzoeker en universitair docent in de religiewetenschappen aan de Universiteit Utrecht. Zij heeft meer dan tien jaar onderzoek gedaan naar anti-moslimsentimenten in Europa en de strijd van moslims tegen stereotiepe beeldvorming. Haar huidige onderzoek gaat over de opkomst van trendy halal-restaurants in Rotterdam. Daarnaast doceert zij vakken als “Sociologie van de religie”, “Religie en diversiteit”, “Religie en conflict” en “Fundamentalisme in christendom en islam”.

Prof. dr. Thijl Sunier is emeritus-hoogleraar culturele antropologie, leerstoel ‘Islam in Europese Samenlevingen’ aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij heeft onderzoek gedaan naar onder meer organisatievorming onder moslims, islamitisch gezag, leiderschap en kennisproductie in Europa, en naar islam en digitalisering. Hij heeft diverse adviesrapporten over moslims in Nederland geschreven. Eind 2023 verschijnt bij uitgeverij Brill van zijn hand het boek Making Islam Work. Islamic authority among Muslims in Western Europe. Hij is voorzitter van het bestuur van de ‘Netherlands Interuniversity School for Islamic Studies’ (NISIS) en hoofdredacteur van ‘Journal of Muslims in Europe’ (JOME/Brill).
Hoorcolleges met gelkegenheid tot het stellen van vragen.
Thuis 2 tot 4 uur lezen per bijeenkomst.
De teksten zijn vaak in het Engels. Geen kennis van islam vooraf noodzakelijk.
Een of twee teksten per bijeenkomst ter voorbereiding.
Enige literatuuropgave voor wie verder wil lezen.
Powerpoints, voor zover copyright het toelaat, na afloop van het college.
Colleges en studiemateriaal € 270,- (incl. koffie/thee)
Digitaal aanmelden.
U krijgt de mogelijkheid te betalen via Ideal, credit card of door middel van een factuur.
U ontvangt na verzending van een ingevuld formulier een bevestiging, zodat u kunt controleren of de aanmelding is verwerkt.