Oorlog, vrede en volkenrecht
Oorlog en vrede anno 2024: het volkenrecht op de schroothoop of kompas voor vrede en gerechtigheid?
De agressieve oorlog die Rusland eind februari 2022 tegen Oekraïne heeft ingezet, heeft Europa en de gehele wereld in het hart geraakt. Zo ook de terreuraanval van Hamas op Israël op 7 oktober 2023 en de gruwelijke oorlog die daaruit ontstond. Hoe zijn deze situaties juridisch te duiden vanuit het geldende internationale recht? Wat is de reactie wereldwijd geweest via de belangrijkste wereldorganisatie, de Verenigde Naties? In beide situaties geldt het recht van zelfverdediging van elk van de aangevallen staten; is dat ongebreideld of kent het beperkingen? Welke verdere juridische en politieke stappen zijn op wereldwijd niveau nog denkbaar om de oorlogen te beteugelen en een weg naar vrede te vinden? Wat is daarbij de rol van economische en financiële sancties en die van vervolging en bestraffing van ernstige oorlogsmisdrijven? Kan het streven naar gerechtigheid het vinden van de vrede in de weg staan, of gaan zij hand in hand?
- Van Hugo de Groot, De iure belli ac pacis (Over het recht van oorlog en vrede, 1625) naar Volkenbond (1919) en Verenigde Naties (1945).
- Het ius ad bellum: het geweldverbod en het recht van zelfverdediging in het hedendaagse volkenrecht.
- Het ius in bello als het humanitaire oorlogsrecht: zwijgt het recht als de wapens spreken?
- De oorlog tegen Oekraïne: achtergrond, mondiale reactie op de agressie, hoe de vrede te hervinden?
- Het Israëlisch-Palestijns conflict: achtergrond, terreuraanval Hamas op Israël, de Israëlische reactie, hoe de vrede te hervinden?
- Collectieve economische en financiële sancties, internationale vervolging en berechting van oorlogsmisdrijven, en vredesdiplomatie
- Het ius post bellum: wederopbouw, waarheidsvinding en gerechtigheid; welke lessen zijn uit deze twee oorlogen te trekken?
- Een nieuwe Agenda voor de Vrede: wat zijn de contouren daarvan, wat betekent dit voor het VN-systeem en vreedzame beslechting van geschillen, hervorming en vernieuwing, en welke rol voor de Europese Unie, welke voor Nederland?
Docent
Prof. dr. Nico Schrijver is staatsraad in de Afdeling Advisering van de Raad van State, voormalig lid van de Eerste Kamer en emeritus hoogleraar internationaal publiekrecht aan de Universiteit Leiden. Hij heeft tevens een uitgebreide internationale werkervaring in de VN en de EU en is voorts auteur van diverse boeken en andere publicaties over internationaal recht, oorlog en vrede.
Praktische informatie
8 vrijdagen
16, 23 feb
1, 8 mrt
5, 12, 19, 26 apr
(3 mei reserve datum)
(15 en 23 maart geen college)
11.15-13.00
Leiden
Hoorcollege, met actieve participatie van deelnemers via vragen en discussie in het tweede uur.
Thuis 2 tot 4 uur lezen per bijeenkomst.
De docent gaat uit van gedegen kennis van en interesse in internationale politiek en actieve belangstelling voor de rol van het volkenrecht, de internationale organisaties en vredesdiplomatie. Bestudering van het VN-Handvest, verdragen zoals de Minsk-overeenkomsten betreffende Oekraïne en de Oslo-akkoorden voor Israël en Palestina en enkele sleutelresoluties van VN-hoofdorganen is belangrijk. Veel van de teksten zullen in het Engels zijn.
Syllabus van artikelen en enkele studieboeken (digitaal).
Literatuurlijst voor wie verder wil lezen.
Powerpoints in pdf-bestanden, zo veel mogelijk vooraf aan het college.
Colleges en studiemateriaal € 321,- (incl. thee/koffie)
U krijgt de mogelijkheid te betalen via Ideal, credit card of door middel van een factuur.
U ontvangt na verzending van een ingevuld formulier een bevestiging, zodat u kunt controleren of de aanmelding is verwerkt.
De mogelijkheden om aan te melden met korting of met een fanpas voor grootverbruikers/veelplegers vindt u op de pagina Aanmelden.