Oerlicht van het zijn

Een diepgaande inleiding in Sein und Zeit van Martin Heidegger

Sein und Zeit (1927) van Martin Heidegger (1889-1976) is een van de invloedrijkste filosofische werken. Het heeft een onuitwisbaar stempel gedrukt op de filosofie en op het geestelijke en intellectuele leven van de twintigste eeuw. Sein und Zeit staat volgens velen op dezelfde hoogte als Kants Kritik der reinen Vernunft en Hegels Phänomenologie des Geistes. Kern van het werk is de vraag naar het zijn en meer specifiek naar het zijn van de mens (Dasein).

Heidegger breidt het fenomenologische denken van zijn leermeester Husserl uit naar nieuwe domeinen. Uitgangspunt is de bepaling van de mens als in-de-wereld-zijn: dat wij zijn als openheid naar de wereld en onszelf. Alledaags gaan we op in de wereld en Heidegger analyseert de fundamentele kenmerken die onze alledaagse openheid kenmerkt. De mens wordt als het ware ‘van binnenuit’ beschreven: hoe is het een mens te zijn? Deze beschrijving staat zo dicht bij ons, dat we er in eerste instantie overheen kijken. Als we ons echter de fenomenologische blik eigen maken kunnen we er ons voortdurend in herkennen. Het filosofische verhaal van en over Dasein is een ontdekking van het ‘wezen’ van de mens in zijn fundamentele aspecten: de alledaagse wereld met zijn werktuigen, de relatie tot de anderen, de stemmingen waarin we verkeren. Vanuit dit binnenperspectief krijgen we een nieuwe blik op fenomenen als de waarheid, de dood, het geweten, de tijd en authenticiteit.

De cursus geeft in 10 bijeenkomsten een beknopt, maar niet oppervlakkig inzicht in de inhoud van centrale delen van het werk. Daarbij staat helderheid voorop.

Docent

Drs. Arnold Ziegelaar is filosoof en beeldend kunstenaar. Hij verricht onderzoek als buitenpromovendus en publiceerde boeken en artikelen.