We gaan in op de zogenaamde ‘copernicaanse wending’ van het eerste deel: de natuur zoals wij die ervaren, wordt actief gestructureerd door het ik-subject en is daardoor begrijpelijk voor de natuurwetenschap. We onderzoeken hoe Kant die structurering begrijpt via ruimte, tijd en de zogenaamde categorieën. De werkelijkheid zoals die onafhankelijk van de menselijke ervaring bestaat, is echter onkenbaar. We gaan na of deze stellingen in het hedendaagse denken nog steeds houdbaar zijn.

In het tweede deel van de tekst worden door Kant fundamentele beperkingen gesteld aan het vermogen van het denken om de werkelijkheid volledig te begrijpen. Hier ontwikkelt Kant zijn invloedrijke gedachten over kosmologie, rationele psychologie en theologie. We vragen in hoeverre Kants overwegingen nog steeds actueel zijn. Betoogd wordt dat veel hedendaags filosoferen over het wereldraadsel zijn gedachten nog niet voldoende heeft eigen gemaakt. Hedendaagse herlevingen van de godsargumenten komen niet voldoende tegemoet aan de kantiaanse kritiek. Weliswaar is de copernicaanse wending in bepaalde opzichten achterhaald, maar zijn gedachten over kosmos, God en de bestaansgrond zijn dat niet. Bij Kant openbaren zich voor het eerst in de westerse filosofie begrenzingen van het denken. Daarmee toont zich indirect het bestaansmysterie: ons denken kan het bestaan niet volledig begrijpen.

1. Inleiding: Kants filosofie als theorie van de ervaringswereld
2. Ruimte en tijd als aanschouwingsvormen, de mogelijkheid van de wiskunde
3. De transcendentale vraagstelling en deductie; de categorieën
4. Het schematisme en de grondstellingen
5. Het onderscheid tussen fenomeen en noumenon, realiteit en begrip.
6. De dialectiek: ideeën als regulatieve principes.
7. Het idee van de ziel en haar onsterfelijkheid
8. Het idee van het wereldgeheel en de antinomieën van de kosmologie
9. Het idee van God en de weerlegging van de godsargumenten
10. De afgrond van de rede in de hedendaagse filosofie

Drs. Arnold Ziegelaar is filosoof en docent in het hoger onderwijs. Hij werkt al meer dan tien jaar voor de HOVO Leiden. Hij publiceerde onder andere Aardse mystiek (2015) en Oorspronkelijk bewustzijn (2016). Hij is als buitenpromovendus verbonden aan de Universiteit Leiden en doet onderzoek naar de grondvraag van de metafysica.

10 maandagen
12, 19, 26 feb
4, 11, 18, 25 mrt
8, 15, 22 apr
(1 april geen college)
13.15-15.00 uur
Leiden

Hoorcollege met mogelijkheid tot vragen stellen.

Thuis 2 tot 3 uur lezen per bijeenkomst.
Soms gebruikt de docent citaten in het Duits.

Syllabus (digitaal).
Powerpoint in pdf-bestanden, na afloop van het college.

Colleges en studiemateriaal € 385 (incl. koffie/thee)

U krijgt de mogelijkheid te betalen via Ideal, credit card of door middel van een factuur.
U ontvangt na verzending van een ingevuld formulier een bevestiging, zodat u kunt controleren of de aanmelding is verwerkt.

>Digitaal aanmelden.

De mogelijkheden om aan te melden met korting of met een fanpas voor grootverbruikers/veelplegers vindt u op de pagina Aanmelden.