In 2020 nam HOVO in de kleine zaal van de Stadsgehoorzaal in Leiden 10 colleges op door Sander Bais. Deze gaan over de balangrijkste principes van de Quantumtheorie. De opnames onder de titel Quantessence zijn openbaar gemaakt op het Youtube-kanaal van HOVO Universiteit Leiden, toen Bais een boek op datzelfde gebied uitgaf. 

Deel 1 Proloog 

Deel 2 Op zoek naar de wortels van de realiteit

Deel 3 De reis van de klassieke naar quantum wereld

Deel 4 De zoektocht naar de basisopbouw

Deel 5 Atomen en nuclei

Deel 6 Het standaardmodel

Deel 7 Superstrings

Deel 8 Klassieke en quantuminformatie

Deel 9 Hoe quantumtheorie werkt I

Deel 10 Hoe quantumtheorie werkt II

Voor wie geïnteresseerd is in het boek:

Sander Bais, Power of the Invisible. The Quantessence of Reality, Amsterdam AUP 2024. ISBN 9789048562886

In het najaar van 2024 heeft een keur aan docenten de HOVO-deelnemers bijgepraat over ChatGPT en andere generatieve AI programma's. Het ging in deze colleges meer over de toepassingen, de mogelijkheden en onmogelijkheden, dan om de technische kanten. Zo waren er colleges over AI in het onderwijs, in de juridische praktijk, in de praktijk van het vertalen en schrijven van teksten en in de fotojournalistiek.

Niet alle colleges bleken geschikt om via Youtube te delen maar een aantal willen we u niet onthouden. We zullen ze in de komende tijd publiceren:

1. Technisch perspectief door dr. Peter van der Putten
   1. Wat is AI? De historie en ontwikkeling van AI, de recente hype rondom generatieve AI en waar gaat het heen?
      >Deel 1
   2. Hoe werkt generatieve AI eigenlijk? En wat zijn voorbeelden van toepassingen en onderzoek in generatieve AI?
      >Deel 2
2. De computer als vertaler door dr. Lettie Dorst
   1. Wie maken gebruik van vertaalmachines en waarvoor?
      >Deel 1
   2. Hoe vertaalt een machine, en welke fouten kunnen waarbij optreden?
      >Deel 2

3. Psychologisch perspectief: vertrouwen in AI door dr. Francesco Walker
   NB Dit college is in het Engels.

   1. Hoeveel vertrouwen heeft men in GenAI? Wat zegt dit vertrouwen over toekomstig gebruik? In hoeverre is GenAI te vergelijken met andere geautomatiseerde systemen?
      >Deel 1

   2. Walker behandelt in dit tweede deel de psychologische kanten van de wijze waarop studenten ChatGPT gebruiken.
      >Deel 2

Van deze colleges publiceren we alleen de powerpoints en de geluidsopname, docent en deelnemers blijven buiten beeld.

We danken de collega's van LLInC (Leiden Learning & Innovation Centre) voor de hulp die wij kregen bij het opzetten van deze serie colleges, in het bijzonder Anthea Aerts.

Een cursus wereldpolitiek in acht vragen (en antwoorden)

We leven in revolutionaire tijden. Politieke, economische en technologische ontwikkelingen grijpen diep in onze samenlevingen in en ze hebben een enorme invloed op de internationale verhoudingen. Sinds het Westen zijn mondiale hegemonie vestigde, zo’n drie eeuwen terug, is de wereldpolitiek niet in zo’n korte tijd zo ingrijpend veranderd.

NB De colleges vonden plaats in voorjaar 2025.

Opbouw van de colleges

College 1 Hoe werkt de wereld?
In dit inleidende college zetten we uiteen hoe de wetenschap probeert grip te krijgen op de ingewikkelde werkelijkheid die de wereldpolitiek is. ‘Internationale betrekkingen’ is een van de meest populaire academische studies, ook in Nederland. Helpen academische begrippen als machtspolitiek, realisme en geopolitiek ons om de wereld beter te begrijpen?

College 2 Doen democratie en mensenrechten ertoe in de mondiale politiek?
Belangrijke opkomende mogendheden als Rusland, China en India hebben over het algemeen steeds minder op met liberale democratie en mensenrechten. Deze staten hechten vooral betekenis aan nationale soevereiniteit en ze zijn sterk afkerig van inmenging in hun binnenlandse aangelegenheden. Maar waarom heeft Nederland dan nog een ambassadeur voor de mensenrechten? Kortom, wat drijft de internationale politiek werkelijk: ideeën of macht?

College 3 Waarom lukt het ons maar niet om oorlog uit te bannen?
Oorlog voeren is een vasthoudende, uiterst onaangename hobby van de menselijke soort. Na de Koude Oorlog leken vreedzamer tijden aangebroken. Die zijn voorbij. Er is veel hetzelfde gebleven maar ook veel veranderd in hoe we oorlog voeren. Wat moeten we verstaan onder hybride oorlogvoering, onder cyberoorlog en disinformatie.

College 4 Is de Westerse dominantie in de wereldpolitiek definitief op haar retour?
Drie eeuwen lang heeft het Westen in vrijwel alle opzichten de wereld gedomineerd: politiek, economisch en ideologisch. Dit overwicht lijkt nu voorbij. Hoe is de dominantie van het Westen tot stand gekomen, en waaraan gaat ze nu ten onder? Wordt China opnieuw het ‘middelpunt’ van de wereld, zoals het eeuwen is geweest? Wat zijn de oorzaken en gevolgen van deze historische verschuiving op het wereldtoneel?

College 5 Stelt Europa nog iets voor in de wereldpolitiek?
De Europese Unie presenteert zich vraag als een bijzonder, een ‘normatieve’ macht in de wereld. Is dit werkelijkheid of wensdenken? In dit college gaat het over de bijzondere rol en betekenis van de Europese Unie in de internationale politiek. Hoe voorkomt de EU dat Europa naar de marges van de wereldpolitiek wordt gedrongen?

College 6 Wat bezielt Rusland?
Rusland is een relatief beperkte macht, wier economie en strijdkrachten de vergelijking met die van China of Amerika niet kunnen doorstaan. En toch oefent Rusland een grote invloed uit op de wereldpolitiek. Koe kan dat? Rusland keert zich van Europa af en richt zich op China: wat betekent dat voor ons, voor de veiligheid op ons continent. Wat drijft Rusland?

College 7 Hoe ziet China de wereld?
Als Rusland onze belangrijkste tegenstander is, dan is China onze belangrijkste concurrent. Historisch kijken Chinese leiders heel anders naar de relaties tussen staten dan wij dat doen. Een wereld van soevereine nationale staten is een Westerse uitvinding; China ziet de wereld in hiërarchische termen, met China aan de top. Hoe ziet een wereld waarin China vooroploopt eruit? En voor nu: leidt de opmars van China onvermijdelijk tot conflicten met het Westen, Amerika voorop?

Docent: André Gerrits

Prof. dr. André Gerrits is historicus en hoogleraar International Studies and Politics aan de Universiteit Leiden. Voordien was hij hoogleraar Russische Politiek en Geschiedenis aan dezelfde universiteit en Jean Monnet hoogleraar Europese Studies aan de Universiteit van Amsterdam. Gerrits was ook verbonden aan Instituut Clingendael.

Praktische informatie

Wie zich aanmeldt krijgt beschikking over 

1. de opnames van de colleges in de collegezaal met in een apart venster de powerpoint.
2. het studiemateriaal: enkele teksten in pdf en een literatuurlijst.

Kosten € 244,-

Aanmelden kan nog tot eind september 2025. De opnames zijn dan beschikbaar tot kerst.

Aanmelden

Aanmelden kan niet meer via het digitale systeem. U kunt een mail sturen aan HOVO. 

Verzoek om toegang tot de opnames en het studiemateriaal van Hoe de wereld werkt

Dit is de meest levensechte vorm. De docent is redelijk van dichtbij opgenomen en kan via een extra scherm beelden, bijvoorbeeld powerpoints tonen. De deelnemers kunnen deelnemen met of zonder camera op hun laptop, tablet of smartphone. De deelnemers kunnen via de microfoon in hun computer, tablet of smartphone reageren. Ze kunnen ook via chat een vraag of opmerking intypen. In feite is een college via Zoom dus een virtuele bijeenkomst, op een vastgestelde tijd.

De colleges via Zoom worden vastgelegd en beschikbaar gesteld via Brightspace, de digitale leeromgeving van de Universiteit Leiden. Dit is een beveiligde omgeving. U dient dus aan te melden met gebruikersnaam en wachtwoord en wordt gevraagd om verificatie.
U kunt de opnames bekijken op uw eigen tijd. Ze blijven doorgaans een semester lang tot uw beschikking.

De opnames bestaan uit twee kaders: één met een weergave van de beeldprojectie, en één met het gezicht van de docent, of de persoon die het woord neemt in de bijeenkomst. Van deelnemers die het woord nemen met hun camera uitgeschakeld ziet u alleen een zwart scherm met de naam waarmee zij zijn ingelogd.

Reageren en vragen stellen is meestal mogelijk via mails aan HOVO die deze doorstuurt aan de docent. Soms geeft de docent zijn of haar eigen mailadres.

Dit zijn registraties van de colleges zoals ze in een zaal worden gehouden. De camera staat doorgaans achter in de zaal en toont dus een vrij klein beeld van de docent in een kader. In een tweede kader ziet u een weergave van de beeldprojectie. Deelnemers in de zaal kunt u niet zien en reacties in de zaal vaak niet horen. HOVO vraagt de docenten eventuele vragen te herhalen.

Een livestream is live, dus op de tijd dat het college wordt gegeven. U kunt echter niet online reageren op dat moment. U kunt wel een mail sturen aan HOVO die deze weer doorstuurt aan de docent. Soms geeft de docent zijn of haar eigen mailadres.

Feitelijk is er geen verschil tussen deze opname en de livestream. Maar u kunt deze registraties wel op uw eigen tijd bekijken. Dat gebeurt via Brightspace, de digitale leeromgeving van de Universiteit Leiden. Dit is een beveiligde omgeving. U dient dus aan te melden met gebruikersnaam en wachtwoord en wordt gevraagd om verificatie.
De opnames blijven doorgaans een semester lang tot uw beschikking.

Ook andere HOVO-instellingen bieden een gevarieerd aanbod aan online cursussen. U kunt direct op de website van de betreffende instelling terecht voor het actuele aanbod in onder meer kunst, filosofie, (cultuur)geschiedenis, letteren of exacte vakken. Per instelling ziet u duidelijk welke mogelijkheden er zijn voor online of hybride cursussen.

• HOVO Amsterdam – Online cursusaanbod
• HOVO Noord-Nederland – Online cursusaanbod
• HOVO Utrecht – Online cursusaanbod