Inspiratie voor Middenaarde: Thijs Porck bij OVT over de film Tolkien
Deze week gaat de film Tolkien in première in de Nederlandse bioscoop. In de film staat het levensverhaal van J.R.R. Tolkien centraal, de schrijver van onder andere The Lord of the Rings en The Hobbit. Maar waar haalde deze ‘vader van de fantasy’ zijn inspiratie vandaan? Thijs Porck, Universitair docent Middeleeuws Engels, geeft uitleg bij het radioprogramma OVT (NPO Radio 1; VPRO).
In de film zien we een jonge J.R.R. Tolkien als luitenant in de loopgraven tijdens de Eerste Wereldoorlog. Die periode is volgens Porck duidelijk van invloed geweest op The Lord of the Rings: ‘In dat boek bevinden zich de dode moerassen, waar Gollem, Frodo en Sam doorheen lopen. In dat moeras liggen allemaal lijken en dat lijkt weer heel erg op de loopgraven.’
Ook het christendom, hoewel dat in de film nauwelijks aandacht krijgt, blijkt een belangrijke inspiratiebron in Tolkiens leven. Porck: ‘Tolkien heeft over The Lord of the Rings gezegd dat het een fundamenteel religieus en katholiek werk is. Je ziet die christelijke thema’s ook terug in de het boek bij terugkeer van de ware koning Arragorn, de wederopstanding van Gandalf, de lijdensweg van Frodo en de verlossing van het kwaad.’
In de film is te zien dat Tolkien enorm is geobsedeerd door talen, en in het bijzonder het Oudengels (de taal die in vroegmiddeleeuws Engeland werd gesproken). Na de Eerste Wereldoorlog was Tolkien ruim 35 jaar hoogleraar Oudengels aan de Universiteit van Oxford. Het Oudengelse gedicht Beowulf, waarin een held vecht tegen twee monsters en een draak is zijn belangrijkste inspiratiebron. ‘Tolkien slaagt erin om een geloofwaardige tweede wereld met orks, draken, monsters en elfen te creëren, door zich te baseren op de werkelijke Middeleeuwse Engelse taal en cultuur’, aldus Porck.
Meer weten?
Beluister het hele gesprek met Thijs Porck bij VPRO OVT