Het Europees aanhoudingsbevel en de rechtsstaatcrisis
Het huidige rechtsstaatdebat in de EU houdt niet alleen Europese beleidsmakers en wetgevers bezig, maar ook de juridische praktijk. Het Europa Instituut organiseerde om die reden, in samenwerking met de Commissie Meijers, een Leiden Law Exchange (LLX) om de uitwisseling van ideeën over dit onderwerp tussen academici, beoefenaars, beleidsmakers en andere belanghebbenden mogelijk te maken, onder Chatham House Rules.
Drie vooraanstaande sprekers introduceerden het onderwerp voor de discussie: hoe te reageren op een verzoek om de uitvoering van Europese aanhoudingsbevelen in gevallen van mogelijke schendingen van het recht op een eerlijk proces.
De eerste spreker, Karin Glerum (lid en voorzitter van de kamer voor internationale samenwerking in strafzaken bij de rechtbank Amsterdam), besprak hoe de rechtbank in Amsterdam heeft gereageerd op beroepen tegen overlevering op basis van het recht op een eerlijk proces en hoe zij de recente uitspraak van het Europees Hof van Justitie in de zaak LM (zaak C-216/18 PPU) heeft toegepast.
De tweede spreker, Dariusz Mazur (hoofd van de derde strafrechtelijke afdeling van de regionale rechtbank in Krakau en woordvoerder van de Poolse vereniging voor rechters 'Themis') gaf een overzicht van de zorgen veroorzaakt door recente wijzigingen in de Poolse wetgeving en hoe deze de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de Poolse rechterlijke macht beïnvloeden.
De laatste spreker, Michiel Luchtman (hoogleraar Transnationale rechtshandhaving en fundamentele rechten aan de Universiteit Utrecht) plaatste het LM-arrest in de context van de jurisprudentie van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en bekeek hoe het vonnis door nationale rechtbanken wordt toegepast.
Tijdens een kort, maar levendig debat werd besproken of het Europees aanhoudingsbevel - ontworpen als een mechanisme voor justitiële samenwerking - in feite geschikt is om als instrument van de rechtsstaat te functioneren. De waarborgen geboden in de LM-zaak en de eis dat de gezochte persoon zelf zal lijden of dreigt te lijden onder de weigering van een eerlijk proces, blijken in de praktijk moeilijk aan te voldoen. Dit zou echter kunnen veranderen, afhankelijk van de ontwikkeling van de huidige procedures tegen lidstaten met rechtsstaat kwesties.
De organisatoren willen zowel de sprekers als de deelnemers bedanken voor hun waardevolle inzichten en bijdrages aan de discussie.