ERC-voorzitter Jean-Pierre Bourguignon bezoekt Universiteit Leiden
Er hangen enkele donkere wolken boven de Europese subsidies voor ‘excellente’ wetenschappelijke onderzoeksprogramma’s. Daarom moeten onderzoekers vooral vertellen hoe belangrijk deze beurzen zijn. Dat zei voorzitter Jean-Pierre Bourguignon van de European Research Council (ERC) donderdag 24 april tijdens zijn bezoek aan de Universiteit Leiden.
Van alle Europese lidstaten krijgt Nederland relatief de meeste ERC-beurzen toegekend: 770 tot nu toe, met een totale waarde van 1,4 miljard euro. Ook aan de Universiteit Leiden werken veel onderzoekers met een beurs van ERC. Tijdens zijn bezoek ging Jean-Pierre Bourguignon met een aantal van hen in gesprek.
Risico’s van de Brexit
Een zo’n donkere wolk boven de ERC is onder meer dat de bijdrage van het Verenigd Koninkrijk wegvalt na de Brexit. Andere lidstaten is gevraagd om hun bedrag te verhogen, maar niet alle landen zijn daartoe bereid, zei Bourguignon tijdens een rondetafelgesprek met ERC-laureaten in het Academiegebouw. Bourguignon drukte de Leidse onderzoekers op het hart om niet alleen aan beleidsmakers en politici te laten weten hoe blij ze zijn met de Europese bijdrage, maar om vooral ook te vertellen hoe belangrijk deze subsidie voor excellente studies is. ‘Veel politici willen onmiddellijk resultaten zien, maar we moeten blijven investeren in de toekomst. Jullie zijn de toekomst,’ aldus Bourguignon.
Interdisciplinair onderzoek
Hoogleraar Gezondheidspsychologie Andrea Evers vertelde hoe blij zij is met de ERC-grants die zij kreeg. Evers doet onder meer onderzoek naar de werking van placebo’s en hoe het lichaam zelf aandoeningen als chronische pijn, depressie en ontstekingen kan verlichten. Daardoor hebben patiënten in de toekomst waarschijnlijk minder medicatie nodig. De ERC-beurzen noemt zij ‘het beste wat mij is overkomen in mijn onderzoekscarrière’. ‘Ik werkte op het snijvlak van geneeskunde en psychologie en daardoor was ik altijd een beetje een buitenbeentje.’ Dat veranderde mede dankzij de ERC, volgens Evers een van de weinige beurzen-verstrekkers die interdisciplinair onderzoek juist waarderen. ‘Het gaat bij de ERC echt om onderscheidend en uniek onderzoek. En dat is zo’n hoog goed, dat moeten we heel erg koesteren.’
Het ontstaan van conflicten
’s Ochtends gaven verschillende ERC-laureaten een korte presentatie over hun onderzoek in het gebouw van Sociale Wetenschappen. Zo vertelde Carsten de Dreu, hoogleraar Sociale en Organisatiepsychologie, over het onderzoek naar de invloed van externe factoren zoals klimaatverandering, economie en politieke stabiliteit op het ontstaan van conflicten. Daaruit is bijvoorbeeld al gebleken dat tussen 1500 en 1900 de kans op een conflict in Europa groter was na een decennium waarin de prijs van tarwe was gestegen.
Als proefpersoon een computergame spelen
Hoogleraar Algemene Psychologie Bernhard Hommel gaf een toelichting op het onderzoek naar wilskracht en doorzettingsvermogen, en zette Bourguignon als proefpersoon achter een computer om een computergame-achtige test te doen. En in het Brain and Development Research Center van Psychologie werd de Franse voorzitter op de hoogte gebracht van het grootschalige onderzoek naar sociale relaties van adolescenten onder leiding van hoogleraar Eveline Crone. Zij is lid van de Wetenschappelijke Raad van de ERC. ‘Een fantastisch lid’, zei Bourguignon.
Menselijke schaal
De Fransman was onder de indruk was de variëteit van de achtergrond van de Leidse onderzoekers die werken met een ERC-subsidie. Hij is ook gecharmeerd van de ‘prachtige stad Leiden’, de positie die de universiteit daarin inneemt en van de ‘levendigheid’ die de studenten de stad geven. Hij houdt van de ‘menselijke schaal’ van de Leidse universiteit. ‘Helemaal de goede grootte. Zo anders dan bijvoorbeeld Amerikaanse universiteiten waar ik was, met 100.000 studenten.’
Wiskundige
Bourguignon is zelf wiskundige, hij deed onderzoek in een tijd dat er nog helemaal geen Europese beurzen waren. Maar de wetenschappers van zijn generatie hadden andere ‘privileges’. ‘Toen ik 21 was kon ik kiezen uit vier banen. Ik koos voor een onderzoeksinstituut, waar ik risky research kon doen. Ik verdiende geld, niet heel veel geld, maar wel genoeg om op mijn 23ste al een gezin te kunnen stichten. Voor jongeren is het nu zo anders.’ Een van de doelen van de ERC is overigens om in verhouding meer beurzen te gaan verstrekken aan jongere onderzoekers.
Bourguignon blijft optimistisch over de bijdrage van de ERC aan excellente wetenschap. ‘Er zijn wolken, maar er is nog geen onweersbui’.
