Studenten Franse taal en cultuur op studiereis naar Marokko
Op 15 mei stapten tien bachelorstudenten en twee docenten van de opleiding Franse taal en cultuur op het vliegtuig naar Casablanca. Ze maakten een studiereis om meer te begrijpen van de rol van het Frans in het Noord Afrika van nu.
Door: Annelies Schulte Nordholt, universitair docent
Tijdens de vijfdaagse studiereis spraken we met allerlei instellingen en personen die te maken hebben met de taalpolitiek in Marokko, bezochten we de koloniale wijk van Casablanca en ontmoetten we twee hedendaagse schrijvers. De organisatie lag in handen van de opleiding Franse taal en cultuur en van Léon Buskens, de directeur van het Nederlands Instituut Marokko (NIMAR) in Rabat.
Wonen in de medina van Rabat
Vijf dagen lang logeerden de studenten bij gezinnen in de oude, ommuurde stad van Rabat. Zo deelden ze hun dagelijks leven, en rond de eettafel werd menig gesprek gevoerd en vriendschap gesmeed. Een uitgelezen manier om het meertalige Marokko uit de eerste hand te ervaren!
De Franstalige Maghreb
Deze studiereis was een onderdeel van het vak Maghreb francophone. Jalons historiques, een breed opgezet college van docente Franse taal en cultuur Karène Sanchez, over de geschiedenis van de franstaligheid in Noord Afrika in koloniale en postkoloniale context. Het vertelde over het Frans als cultuurtaal en over taalpolitiek in een meertalig land als Marokko waar (Marokkaans) Arabisch de hoofdtaal is en Berbers sinds kort ook als nationale taal erkend is.
Welke rol spelen de Franse taal en literatuur in de vorming van culturele identiteit? De studiereis naar Marokko was het broodnodige veldwerk dat dit college compleet maakte.
Frans op de universiteit
Hoewel er thuis en op straat in Marokko veelal Arabisch wordt gesproken, moeten Marokkaanse studenten het Frans uitstekend beheersen omdat bijna alle universitaire opleidingen Franstalig zijn. Wij ontmoetten de Attaché de coopération linguistique in Rabat en hoorden over de inspanningen om duizenden Marokkaanse leraren en universitair docenten bij te scholen in de Franse taal. Het Frans blijft voor Marokkanen de poorten openen naar een internationale toekomst.
We spraken ook de voorzitter van de Agence universitaire de la francophonie over dit wereldwijde netwerk van samenwerkende universiteiten, in Franstalige en niet-Franstalige landen. Diezelfde middag ontmoetten we docenten en studenten van de Université Mohammed V in Rabat. Hoogtepunt waren de vragen die over en weer gingen tussen Nederlandse en Marokkaanse studenten.
Frans in de literatuur
De Franstalige romanliteratuur, die in de jaren 50 in Algerije, Marokko en Tunesië ontstond, speelde een niet weg te denken rol in de groei van het nationaal bewustzijn. Maar tegenwoordig heeft het Frans zich losgezongen van het koloniale verleden. Wat is de stand van de Marokkaanse literatuur van nu? Welke thema’s en historische ervaringen staan daar op het spel?
Ontmoeting met Marokkaanse schrijvers
Om daar een idee van te krijgen hielden we een literaire middag op het NIMAR. Ieme van der Poel van de Universiteit van Amsterdam gaf een openbaar college over de meertaligheid van de hedendaagse Marokkaanse literatuur en daarna was er een ontmoeting met de Marokkaanse schrijvers Youssouf Elalamy en Mohamed Nedali.
Ook bezochten we de kleine, actieve uitgeverij Le Fennec in Casablanca en spraken met de directeur en hoofdredacteur over het uitgeven van Franstalige boeken in een land waar het analfabetisme nog groot is en waar het onderwijs van het Frans onder druk staat.
Lees ook: het reisverslag van bachelorstudente Louisa Belguebli in het Leidsch Dagblad.