Susana Chuva de Sousa Lopes is hoogleraar Ontwikkelingsbiologie bij de afdeling Anatomie en Embryologie van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Daarnaast is zij gasthoogleraar bij Ghent University Hospital, in België. Zij is coordinator van de “Stem Cell” groep van de European Society of Human Reproduction and Embryology (ESHRE). Ze heeft een Veni (2006) en een Vici (2019) gekregen van NWO/ZonMW en heeft een ERC consolidator (2016) ontvangen. Ook heeft zij twee keer een Aspasia-premie en twee keer een prijs van De Snoo – van ‘t Hoogerhuijs Stichting ontvangen.

Meer informatie over Susana Chuva de Sousa Lopes

Menselijke ontwikkeling

Er is een groeiende belangstelling om de menselijke ontwikkeling te begrijpen. Ten eerste omdat het duidelijk is geworden dat kwaadaardige cellen vroege ontwikkelingsprogramma's benutten voor hun eigen overleving en groei, daarom zal een dieper begrip van de menselijke ontwikkeling gevolgen hebben voor kankeronderzoek. Ten tweede omdat we betere (en efficiëntere) modellen willen ontwikkelen voor in vitro differentiatie van menselijke pluripotente stamcellen naar specifieke celtypen. Dit doen we met behulp van 3D-modellen met organoïden/organen-op-chip.

Deze leerstoel combineert expertise op het gebied van menselijke ontwikkeling (toegang tot foetaal materiaal) met kennis over in vitro differentiatie modellen (weefselkweek). Daarnaast zorgt deze leerstoel voor een mix van fundamenteel en toegepast onderzoek. Bovendien is er een sterke inbedding met single-cell sequencing, computational analysis en gene-editing technologieën. De focus blijft bij het urogenitale systeem, het ontwikkelen van assays om eicellen uit de eierstok te rijpen en in vitro gametogenese. Dit onderzoek is relevant voor nieuwe strategieën voor het behoud van vruchtbaarheid en het ontwikkelen van innovatieve technologieën op het gebied van menselijke reproductie.

De gerelateerde NWA-routes zijn:

• Regenerative Medicine: gamechanger die zich verplaatst naar brede toepassingsgebieden
• Gezondheidszorgonderzoek, ziektepreventie en behandeling
• Meten en detecteren: alles, altijd en overal
• De oorsprong van leven - op aarde en in het universum

Gepersonaliseerde geneeskunde: het individu als middelpunt

Wetenschappelijke carrière

Dr. Chuva de Sousa Lopes promoveerde in 2004 aan de Universiteit Utrecht (Hubrecht Institute) ("BMP's, TGFbs en integrinen in spier- en kiemcelontwikkeling bij muizen"). Na twee postdoc-periodes bij het Gurdon Institute (Cambridge University) en één postdoc bij het Hubrecht Institute, verhuisde ze naar het LUMC.

In de afgelopen 5 jaar heeft de groep van Chuva zich gericht op het bestuderen van menselijke organen en weefsels tijdens de ontwikkeling. En in het bijzonder de ontwikkeling van het urogenitale systeem. Er verschenen hierover verschillende publicaties, onder andere over transcriptomics (Roost et al., Nature Communications, 2017), DNA-methylomics (Slieker et al., Plos Genetics, 2015) en histologische analyse (Gomes Fernandes, Human Reprod, 2018). Op basis van transcriptionele profielen van meer dan honderd verschillende menselijke (foetale) organen, ontwikkelden ze het wiskundige algoritme KeyGenes. Dit algoritme vergelijkt transcriptionele gegevens van gedifferentieerde menselijke pluripotente stamcellen (PSCs) met hun in vivo tegenhangers (Roost et al., Stem Cell Reports, 2015). De datasets en code zijn gratis beschikbaar op een open access website. KeyGenes was belangrijk bij het classificeren van nierorganoïden vanuit pluripotente stamcellen (hiPSCs) (Takasato et al., Nature, 2015).

De groep van Chuva was een van de eerste die single-cell transcriptomics combineerde met exome sequencing, waardoor reconstructie van parentale haplotypes mogelijk was en waarmee vervolgens ook de allelspecifieke expressie in menselijke kiemcellen kon worden gekwantificeerd. Dit gaf meer inzicht in de epigenetische processen van X-chromosoom re-activatie en het verwijderen van de imprint in de vrouwelijke kiemcellijn (Vertesy et al., Nature Communications, 2018). Meer recentelijk heeft de groep van Chuva de volwassen menselijk eierstok gekarakteriseerd op celniveau (Fan et al., Nature Communications, 2019).

De inaugurele rede "Innovatieve technologieën in menselijke reproductie: uitdagingen voor de toekomst" zal plaatsvinden op 29 juni 2020.

Publicaties