Hoe groot was de Nederlandse rol bij ‘megahack’ Sky ECC?
In de media beeld: Getty Images via Unsplash+
Een nieuw document roept vragen op over de betrokkenheid van het Nederlandse Openbaar Ministerie (OM) bij de grootschalige ‘Franse’ hack van Sky ECC. Hoogleraar Recht en Digitale Technologie Bart Schermer en universitair docent Jan-Jaap Oerlemans spraken erover met de Volkskrant.
De hack van berichtendienst Sky ECC in 2021 maakte deel uit van een van grootste afluisteroperaties ooit. Deze berichtendienst werd door veel criminelen gebruikt om te communiceren. De hack leverde zo'n 500 miljoen ontsleutelde berichten op voor de Nederlandse Justitie. Het OM beweerde destijds dat de hack door Franse autoriteiten was uitgevoerd. Het zou gaan om een Franse hack, gericht op Franse gebruikers van het platform, met Franse technologie. Uit een nieuw document lijkt de rol van Nederland een stuk groter te zijn dan eerder gedacht. De cruciale hacktool werd namelijk door Nederlandse autoriteiten ontwikkeld, de servers in Roubaix door Nederlandse politie in beslag genomen en de data in Nederland verwerkt. Het oordeel van advocaten is duidelijk: dit nieuwe document bewijst het Nederlandse initiatief bij de Sky-hack.
Dit heeft ingrijpende gevolgen voor het ‘interstatelijk vertrouwensbeginsel’. Dit houdt in dat als een onderzoek in een ander EU-land plaatsvindt, Nederlandse rechters erop moeten vertrouwen dat het daar volgens de regels gebeurt. Het OM hoefde daarom in Nederland geen verantwoording af te leggen over de rechtmatigheid of proportionaliteit van de hack. Volgens Schermer kun je het document interpreteren als een vorm van coördinatie. Zoiets als: die server bevindt zich bij jullie, zouden jullie hem kunnen hacken? En als jullie iets interessants vinden, zouden jullie dat dan met ons willen delen?
In zijn onderzoek wijst Jan-Jaap Oerlemans erop dat dit soort operaties zich afspelen in een grijs gebied tussen inlichtingenverzameling en strafrechtelijk onderzoek. Daarnaast benadrukt hij de risico’s van situaties waarin aangetroffen data weliswaar waardevol is, maar geen directe samenhang vertoont met het oorspronkelijke onderzoek. Om die reden voorziet de universitair docent ‘een voortgaand debat over transparantie en betrouwbaarheid bij operaties zoals Sky ECC’.