Instituut voor Publiekrecht

Thorbecke- en Bachiene-stichting

De Thorbecke- en Bachiene-stichting is ontstaan uit de in 1918 doorgevoerde bestuurlijke fusie van twee afzonderlijke stichtingen, de Thorbecke-stichting (1878) en de Bachiene-stichting (1918). De beide stichtingen kennen één stichtingsbestuur.

De Thorbecke-stichting

De Thorbecke-stichting werd in 1878 door vrienden en vereerders van de staatsman en liberaal mr. J.R. Thorbecke (Zwolle, 14 januari 1798 - Den Haag, 4 juni 1872) opgericht.

De Thorbecke-stichting werd indertijd opgericht ter bevordering van studiën op het gebied der rechts en der staatswetenschap. In de woorden van de statuten van de stichting:

‘ter blijvende nagedachtenis van den edelen burger (Thorbecke), staatsman en geleerde, aan wien het Vaderland en de Wetenschap evenzeer ten duurste verplicht zijn en bestemd om die nagedachtenis ook bij latere geslachten levendig te houden door het aanmoedigen en bevorderen van degelijke studiën op dat gebied der wetenschap waarop hij zelf met woord en schrift en daad zoor vruchtbaar en schitterend gearbeid heeft, te weten: de rechts- en staatswetenschap in haaren ganschen omvang’

De Thorbecke-stichting tracht wetenschappelijk werk op het gebied rechts- en staatswetenschap te bevorderen door onderscheidingen – ‘eerepenningen’ – uit te reiken aan schrijvers van eminente werken op Thorbecke’s eigen wetenschapsterreinen. Ook kunnen penningen worden toegekend aan een heel oeuvre.

In de afgelopen 142 jaar is de penning vijftien keer uitgereikt, de laatste keer in 2010. Tot de laureaten behoorden:

P.J. de Veth
N.G. Pierson
S.J. Fockema Andrea
C. van Vollenhoven
E.M. Meijers
P.C.A. Geyl
A.M. Donner
E.H. Kossmann
L. de Jong
J. van der Hoeven
C.J.A.M. Kortmann
G. van der Tang
T. Koopmans
H.R. van Gunsteren

De Bachiene-stichting

De Bachiene-stichting werd als uitvloeisel van de laatste wilsbeschikking van de dochter van de Nederlandse politicus Philip Johannes Bachiene (Amsterdam, 3 december 1814 - 's-Gravenhage, 14 maart 1881) in 1918 opgericht. Bachiene was een negentiende-eeuws liberale politicus en een volgeling van J.R. Thorbecke. Vier jaar lang was hij Tweede Kamerlid voor een Zeeuws kiesdistrict. Als Tweede Kamerlid maakte hij deel uit van de eerste parlementaire enquêtecommissie, die onderzoek deed naar de zoutaccijns (22 november 1852 tot 27 april 1853). Vanaf 1862 was hij staatsraad in de Raad van State.

Het testament van Bachiene’s dochter (overleden 25 juli 1912) bepaalt het volgende over het stichtingsvermogen.

'Dat fonds zou moeten dienen òf voor het uitschrijven van prijsvragen over onderwerpen van natuurkundige wetenschappen, bepaaldelijk de phsysiologie van den mensch, de zoölogie of de sterrekunde, òf wel tot het verstrekken van beurzen aan veelbelovende en onbemiddelde studenten in die takken van wetenschap.'

Volgens de statuten van de Bachiene-stichting wordt het fonds beheerd en gecontroleerd door dezelfde personen en op dezelfde wijze als de Thorbecke-stichting.

In de afgelopen 80 jaar werd geen prijsvraag uitgeschreven maar werden wel een aantal studiebeurzen uitgegeven. Sinds 2007 is de stichting er toe over gegaan tot het uitreiken van een Bachiene-prijs van 5000 euro voor eminent werk op de wetenschapsterreinen die de statuten van de Bachiene-stichting noemt. De prijs is sindsdien twee keer uitgereikt.

Tot de laureaten behoren:

J.T. Pronk en
T.H. Oosterkamp

Het huidige bestuur van de Thorbecke- en Bachiene-stichting bestaat uit:

W. Voermans (voorzitter)
P. Cliteur (secretaris)
R. Koole (penningmeester)
J. Aarts
W. Konijnenbelt
S. Schermer-van den Berg (assessor/administrator)