Het onderzoek op dit terrein richt zich onder meer op de vraag op welke manier de huidige strafbaarstelling van mensenhandel in Nederland (art. 273f Sr) kan worden geanalyseerd en gewaardeerd in het licht van de legitimiteit van het Nederlands strafrecht. Daarnaast wordt bezien hoe de omvang en aard van arbeidsuitbuiting in Nederland het beste in kaart kunnen worden gebracht en hoe de handhaving effectiever vorm kan krijgen. Natuurlijk krijgen ook vragen gericht op het creëren van meer begrip over de aard van mensenhandel een prominente plaats, zowel in juridische als in sociaalwetenschappelijke zin.

Mensenhandel kent vele verschijningsvormen waarvan de meest bekende vorm van uitbuiting plaatsvindt in de prostitutiesector (e.g. loverboyproblematiek). Veel andere vormen van uitbuiting zijn echter ook strafbaar als mensenhandel, waaronder gedwongen dienstverlening, criminele uitbuiting of arbeidsuitbuiting.

De interdisciplinaire bestudering van mensenhandel heeft geleid tot de oprichting van een informele facultaire werkgroep rond dit thema, waarin ook wetenschappers uit andere rechtsgebieden (arbeidsrecht en migratierecht) deelnemen. Deze nog jonge groep werkt op dit moment aan gezamenlijke publicaties en onderzoeksvoorstellen, in het bijzonder in de richting van vormen van uitbuiting buiten de prostitutiesector.

De onderzoekers binnen dit cluster hebben veel en goede contacten met organisaties en functionarissen in het veld van de bestrijding van mensenhandel. Het onderzoek rond mensenhandel is bovendien sterk verankerd in de Faculteit door middel van het facultaire keuzevak mensenhandel (in samenwerking met de Nationaal Rapporteur Mensenhandel) en een jaarlijkse PAO–cursus Mensenhandel.

Lopende onderzoeksprojecten

Momenteel wordt er binnen het onderzoeksthema mensenhandel onderzoek gedaan naar de aard en omvang van mensenhandel (Masja van Meeteren en Joanne van der Leun) en slachtofferschap mensenhandel (Maarten Kunst, Charlie Maas en Joanne van der Leun).

Daarnaast lopen drie onderzoeksprojecten van langere duur:

Strafbaarstelling van mensenhandel in de context van internationalisering en europeanisering

Promovendus: Mr. L.B. (Luuk) Esser

Dit promotieonderzoek neemt de strafbaarstelling van mensenhandel in Nederland (art. 273f Sr) tot uitgangspunt en stelt de vraag hoe de delictsomschrijving kan worden geanalyseerd en gewaardeerd in perspectief van internationaalrechtelijke en Europeesrechtelijke regelgeving en de positionering daarvan binnen de structuur en systematiek van het Wetboek van Strafrecht. Het betreft een buitenpromotie. De promovendus is onderzoeker bij het bureau van de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen.

Het nieuwe gezicht van mensenhandel: naar een beter begrip van arbeidsuitbuiting:

Onderzoeker: Dr. M.J. (Masja) van Meeteren (NWO VENI-beurs)

Sinds arbeidsuitbuiting strafbaar is gesteld als mensenhandel duiken er regelmatig nieuwe gevallen op. Het is echter onduidelijk hoe arbeidsuitbuiting precies tot stand komt. Welke typen arbeidsuitbuiting zijn er en hoe kunnen deze worden begrepen? Deze vragen worden beantwoord dankzij een nieuw ontwikkelde onderzoeksaanpak met aandacht voor zowel slachtoffers als werkgevers. Zie www.exploitation-research.org voor meer informatie over dit project.

Kindsekstoerisme: een systematische analyse van de aanpak van een wereldwijd probleem

Promovendus: Drs. Anneke Koning (NWO Onderzoekstalent-beurs)

Kindersekstoerisme, seksueel geweld tegen kinderen in het buitenland, is een dynamisch en wereldwijd probleem met verwoestende gevolgen voor slachtoffers. In de laatste jaren hebben landen, al dan niet in samenwerkingsverband, maatregelen genomen om dit fenomeen tegen te gaan. Maar er bestaan serieuze zorgen over de effecten van deze aanpak, en hoewel er consensus is over de ernst van het probleem, is betrouwbaar onderzoek om beleid op te stoelen schaars. Het huidige onderzoek heeft als doel meer kennis te genereren over kindersekstoerisme en de aanpak daarvan, om zo aanbevelingen te kunnen doen hoe kindersekstoerisme effectiever bestreden kan worden.

Kernpublicaties

Tielbaard, N., Meeteren, M. van, Commandeur, X. (2016) Slachtoffer van arbeidsuitbuiting? Een kwalitatieve studie naar ideaaltypische trajecten die leiden tot zelfidentificatie als slachtoffer van mensenhandel, Tijdschrift voor Criminologie  58(2): 37-54

Esser, L.B. & Dettmeijer-Vermeulen, C.  (2016)The Prominent Role of National Judges in Interpreting the International Definition of Human Trafficking, Anti-Trafficking Review, 6: 91–105

Cleiren, C.; Leun, J.P. van der; Meeteren & M. van (2015), Beperkingen aan en dilemma’s van de slachtoffergerichte aanpak van mensenhandel; een blik op arbeidsuitbuiting, Proces, tijdschrift voor strafrechtspleging 94(2): 82-97.

Leun, J.P. van der, Schijndel & A. van (2015), Emerging from the shadows or pushed into the dark? The relation between the combat against Trafficking in Human Beings and Migration Control, International Journal of Law, Crime and Justice 44(2016): 26–42.

Aronowitz A.A. & Koning A. (2014), Understanding human trafficking as a market system: addressing the demand side of trafficking for sexual exploitation, Revue international des droits penal 85: 669-696.

Klaver J. & Leun J.P. van der (2014), De Verblijfsregeling Mensenhandel in de praktijk: over oneigenlijk gebruik en niet-gebruik, B en M: tijdschrift voor beleid, politiek en maatschappij 41(4): 279-298.

Leun J.P. van der & Schijndel A. van (2012), Uitbuiting uit zicht? Getuigenverklaringen van gesmokkelde migranten nader bekeken aan de hand van indicatoren voor mensenhandel, Tijdschrift voor Veiligheid 11(3): 20-37

Leun J.P. van der (2011), (EU) Migration Policy and Labour Exploitation. In: Rijken C. (Ed.) Combating Trafficking in Human Beings for Labour Exploitation. Nijmegen: Wolf Legal Publishers. 425-440

Contactpersoon

Wilt u meer weten over het onderzoek dat binnen het thema Mensenhandel van het CJ-onderzoeksprogramma wordt verricht? Neemt u dan contact op met Masja van Meeteren.

• arbeidsuitbuiting
• georganiseerde crimininaliteit
• grensoverschrijdende criminaliteit
• kindersekstoerisme
• mensenhandel
• uitbuiting