Universiteit Leiden

nl en

Wetenschapscommunicatie-beurs voor onderzoek naar innerlijke leefwereld jongeren

Gedragswetenschappers Kiki Zanolie, Rachel Plak en Dietsje Jolles ontvangen een NWA-Wetenschapscommunicatiebeurs om samen met jongeren onderzoek te doen naar hun binnenwereld. Weten wie je bent en welke keuzes bij je passen, is volgens de onderzoekers de basis van een gezonde sociaal-emotionele ontwikkeling.

Wie ben ik? Avonturier in je binnenwereld’ is de voorlopige werktitel van het grootschalige en interdisciplinaire onderzoeksproject waarvoor Plak, Jolles en Zanolie een impuls van 50.000 euro van de NWO hebben gekregen. In samenwerking met wetenschappers van de Universiteit Utrecht, Universiteit van Amsterdam en de TU Delft gaan zij adolescenten tussen de 10 en 13 jaar helpen met het ontwikkelen van hun zelfinzicht.

Kiki Zanolie (universitair docent Ontwikkelings-, en Onderwijspsychologie), Rachel Plak (universitair docent Neuropedagogiek en Ontwikkelingsstoornissen) en Dietsje Jolles (universitair docent Onderwijswetenschappen)

Weekendscholen

De onderzoekers gaan samenwerken met de weekendscholen van stichting Petje Af en de Kinderuniversiteit Haarlem. Zij richten zich op kinderen die een extra steuntje in de rug kunnen gebruiken, bijvoorbeeld doordat ze vanwege een achterstandssituatie niet dezelfde kansen krijgen als andere kinderen. In het weekend werken ze gezamenlijk aan projecten over thema’s als persoonlijke ontwikkeling, actualiteiten, ontmoeten ze rolmodellen of gaan ze op excursie.

‘De wereld van deze kinderen is vaak kleiner, zo doen ze vaak minder nieuwe ervaringen op, zoals met hun ouders een dagje naar  Nemo of Corpus,’ vertelt Plak. ‘Dat wil niet zeggen dat ze niet goed kunnen leren of bijgespijkerd moeten worden; integendeel. Deze kinderen zijn juist heel gemotiveerd om bij te leren en zijn hongerig naar meer. We zijn enorm dankbaar om voor dit onderzoek met deze groep te mogen werken.’

'We zijn enorm dankbaar om met deze groep te mogen werken' - Rachel Plak

Kunst en spel

Het project duurt 2 jaar en begint met een verkenning van wat jongeren eigenlijk willen leren over zichzelf. ‘Dat willen we eerst uitgebreid onderzoeken zodat we kunnen inspelen op hun behoeften. Die basis moet echt uit de deelnemers zelf komen, dat kunnen wij niet voor ze bedenken,’ benadrukt Jolles. ‘Eerder hebben wij al eens aan jongeren gevraagd wat zij willen leren; beter omgaan met prestatiedruk en stress kwam toen vaak naar voren. Aan dat soort thema’s kun je dus denken,’ zegt Zanolie.

Vervolgens gaan de jongeren, begeleid door de onderzoekers en hun docenten, praktisch aan de slag om hun verkregen zelfkennis te vertalen naar een ontwerp, bijvoorbeeld een kunstwerk of spel, om dat met hun leeftijdsgenoten te delen en daarmee het gesprek kunnen openen. ‘Op die manier leren jongeren dat ze op meerdere manieren naar zichzelf, elkaar en hun leven kunnen kijken en dat er niet één juiste manier is om je leven te leiden,’ vertelt Zanolie.


Op de lange termijn wordt op basis van de vergaarde inzichten een lesprogramma ontwikkeld dat docenten, eventueel onder begeleiding van een wetenschapper, zelf in de klas kunnen toepassen.

Wetenschapscommunicatie in nieuwe vorm

Naast dat dit project jongeren zal helpen om zichzelf en elkaar beter te begrijpen, en het wetenschappers en docenten inzicht biedt in wat jongeren drijft en waar zij behoefte aan hebben in hun ontwikkeling, zien de onderzoekers nog een derde kans: nieuwe vormen van wetenschapscommunicatie creëren voor de sociale wetenschappen.


'We willen de opvatting van wat wetenschapscommunicatie is, verbreden' - Dietsje Jolles

Jolles legt uit: ‘In de ‘oude vorm’ schrijft een onderzoeker een artikel over zijn bevindingen. Het is puur zenden en kennis delen, er komt weinig interactie bij kijken. Wij willen de opvatting van wat wetenschapscommunicatie eigenlijk is, verbreden. Wederkerigheid is daarbij belangrijk; dat jongeren samen in gesprek gaan en elkaar inspireren en prikkelen. Zo ontstaat er een nieuwe manier van wetenschapscommunicatie, voor en door jongeren.’

Nu ingrijpen

Er is geen betere tijd om dit onderzoek te starten dan nu, vinden de onderzoekers. Zo was de pandemie voor veel jongeren zwaar en is van sommige jongeren hun mentale welzijn afgenomen, zegt Plak. Terwijl in deze leeftijdsfase vaardigheden als zelfreflectie en een positief zelfbeeld cruciaal zijn. Plak: ‘Hoe weet je immers dat het niet goed met je gaat, en hoe je jezelf kunt helpen, als je nooit hebt geleerd te reflecteren op jezelf?'

Zanolie valt bij: ‘Juist als jonge adolescent, waarin je sociale netwerk uitbreidt, wordt je zelfbeeld steeds belangrijker. Als er zich problemen ontwikkelen in je zelfbeeld en relatie tot anderen, start het dan ook vaak in die fase’, zegt ze. ‘Als we willen voorkomen dat jongeren later tegen problemen aanlopen, moeten we nú ingrijpen.’ 

Over de NWA Wetenschapscommunicatiebeurs 
Dit onderzoek is onderdeel van de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) van de NWO, die financiering toekent aan innovatieve wetenschapscommunicatieprojecten. 

De projecten bestrijken diverse wetenschappelijke disciplines, zoals geografie, natuurkunde, taalwetenschap, psychologie en geneeskunde. Ook de doelgroepen en manieren van communicatie lopen uiteen. In totaal is binnen het programma NWA Wetenschapscommunicatie 2021/22 €2.695.264 toegekend aan 28 projecten. Lees hier meer informatie over dit onderzoek en andere elf projecten. 

Deze website maakt gebruik van cookies.  Meer informatie.