Universiteit Leiden

nl en

Samen de strijd aan met antibioticaresistentie

Antibioticaresistentie is een veelvoorkomend probleem bij patiënten. Het Europese Project TIPAT traint farmacologen, microbiologen en immunologen van zes universiteiten in interdisciplinair denken. Het uiteindelijke doel is om betere behandelrichtlijnen te ontwikkelen die resistentie kunnen tegengaan. Coen van Hasselt van het LACDR coördineert het project. ‘Door al deze onderzoekers met verschillende achtergronden bij elkaar te brengen, worden er heel andere vragen gesteld.’

Vijftien promovendi en hun begeleiders uit zes Europese universiteiten werken samen om antibioticaresistentie beter te begrijpen en voorkomen. Elk vanuit de eigen expertise werken ze aan het personaliseren van antibioticabehandelingen. ‘Daarvoor moet je de wisselwerking tussen bacterie, patiënt en geneesmiddel goed begrijpen.’

Van Hasselt benadrukt het belang van die verschillende onderzoekers bij elkaar. ‘Microbiologie kijkt onder andere naar wat de bacterie precies doet en hoe die reageert op de antibiotica.  Immunologie gaat over de reactie van het immuunsysteem op een infectie en hoe je dat kan monitoren in een patiënt met biomarkers . En farmacologie gaat over het gedrag van het geneesmiddel zelf en hoe het zich verdeelt in het lichaam.’

Coen van Hasselt, Anh Duc Pham , Wisse van Os, Angie Alarcon Rios, Catharina Meyer

Gepersonaliseerde antibiotica en betere behandelrichtlijnen

Door deze drie vakgebieden  te combineren, krijgen de promovendi een heel ander soort opleidingsprogramma. ‘We trainen in TIPAT  nu jonge onderzoekers die zowel kennis hebben van microbiologie, immunologie en farmacologie. Daardoor kunnen we in dit project een heel ander soort vragen stellen. Dat helpt om sneller stappen vooruit te zetten en daadwerkelijk betere behandelingen te ontwikkelen.’

Je moet de wisselwerking tussen bacterie, patiënt en geneesmiddel goed begrijpen

Daarbij gaat het niet alleen om het voorkomen van resistentie, maar ook om het behandelen van resistente infecties waar patiënten nu nog te vaak aan overlijden. Van Hasselt legt uit dat het belangrijk is om voor elke patiënt de juiste dosering te vinden. ‘Nu krijgt de patiënt vaak nog een algemene dosering antibiotica voorgeschreven. Er zijn namelijk nog geen richtlijnen voor gepersonaliseerde doseringen.’

Stages in verschillende omgevingen

Onderdeel van het project is ook dat de promovendi stage lopen in drie verschillende omgevingen: een industriestage bij een bedrijf, bij een academische partner van TIPAT en in een ziekenhuisomgeving. ‘Zo begrijpen ze ook beter hoe het eraan toegaat bij de patiënt of in een bedrijf dat geneesmiddelen ontwikkelt.’

Overal een keer op bezoek

De groep promovendi en begeleiders spreekt elkaar frequent in online meetings.  De onderzoeksgroepen presenteren hun vooruitgang en organiseren online trainingen. Twee keer per jaar staat er een summer- of winter school op het programma. ‘Door corona waren de vorige twee online, maar in de lente komen alle promovendi voor het eerst naar Leiden, en in de zomer gaan we met de hele groep naar Zweden.’

Toch gaat het niet altijd alleen over antibiotica. Ook over ondernemerschap staat er een bijeenkomst op de planning.  ‘Wanneer je een ontdekking in het lab naar het ziekenhuis wil brengen, betekent dat vaak dat je een bedrijfje moet beginnen. Dat zijn dingen die een promovendus normaal niet leert binnen zijn of haar opleiding.’

Voor de onderzoekers is het een internationaal netwerk waar ze mogelijk levenslang op kunnen terugvallen

 

Een netwerk voor de toekomst

Het idee is om de trainingen ook na het project in stand te houden. ‘We hopen dat het een basis is voor iets blijvends.’ Voor de onderzoekers is het in elk geval een internationaal netwerk waar ze mogelijk levenslang op kunnen terugvallen.  ‘Ik vind het leuk dat ze elkaar zo goed leren kennen en niet alleen samenwerken, maar ook echt een netwerk vormen. Daar kunnen ze na afloop hun voordeel nog mee doen. Dat maakt dit project toch echt uniek.’

Deelnemende universiteiten: Universiteit Leiden (Nederland), Uppsala University (Zweden), Paul Ehrlich Institute (Duitsland), Jena University Hospital (Duitsland), University of Bologna (Italië), Medical University of Vienna (Oostenrijk)

Subsidie
TIPAT Staat voor Training towards Innovative Personalized Antibiotic Therapy. Het project kwam tot stand dankzij de subsidie van Innovative Training Networks subsidie (ITN). Dit zijn internationale netwerken voor het opleiden van beginnende onderzoekers. Binnen ITN mogen onderzoekers zelf het onderwerp bepalen. Het netwerk stimuleert innovatieve trainingen die niet te volgen zijn bij bestaande instituten.

Bekijk ook de video over TIPAT

Vanwege de gekozen cookie-instellingen kunnen we deze video hier niet tonen.

Bekijk de video op de oorspronkelijke website of

Tekst en foto's: Inge van Dijck

Deze website maakt gebruik van cookies.  Meer informatie.