Geneesmiddelenonderzoek over een andere boeg: Vidi-beurs voor Laura Heitman
Laura Heitman ontvangt een Vidi-beurs van het NWO voor haar innovatieve geneesmiddelenonderzoek. Met de beurs van 800.000 euro wil Heitman optimaliseren hoe lang medicijnen binden aan hun doelwit in het lichaam, om zo ziekten effectief te bestrijden. En ze pleit voor een paradigmaverschuiving in onderzoek naar nieuwe medicijnen.
De zoektocht
Heitman vertelt dat de ontdekking van nieuwe medicijnen een moeizaam en langdurig proces is. Onderzoekers moeten gemiddeld 10.000 moleculen bestuderen om er eentje te vinden die als medicijn op de markt belandt. De moleculen worden getest op bepaalde eigenschappen, om zo te voorspellen of ze een goed medicijn zijn. Geneesmiddelen worden vervolgens getest in zeer dure klinische onderzoeken met menselijke vrijwilligers en patiënten. Toch falen potentiële geneesmiddelen vaak vanwege bijwerkingen of gebrek aan werkzaamheid. ‘Blijkbaar zijn de traditionele farmacologische indicatoren waarop we testen onvoldoende om de prestaties van een medicijn bij mensen te voorspellen’, licht Heitman toe. Daarom wil ze nu nieuwe indicatoren verkennen.
Binding doet werken
In recent onderzoek analyseerden wetenschappers een groot aantal geneesmiddelen dat al op de markt is. Ze ontdekten dat veel van deze goed werkende medicijnen een optimale bindingskinetiek hebben. Bindingskinetiek zegt iets over de binding tussen een medicijn en de werkzame plaats in het lichaam. Meestal is dit aangrijpingspunt een eiwit in of op een cel. Wanneer de bindingskinetiek slecht is, verliest een medicijn snel zijn binding aan de werkzame plaats. Zo heeft het medicijn dus te weinig tijd om effectief te zijn.
Een nieuwe kijk
Heitman wil uitzoeken hoe ze de bindingskinetiek van geneesmiddelen kan optimaliseren. Ze gelooft dat bindingskinetiek een nieuwe maatstaaf kan worden om te voorspellen of een medicijn zal werken of niet. En dat dit een verschuiving in het paradigma van medicijnontwikkeling zal voortbrengen. ‘Met de Vidi-beurs wil ik bindingskinetiek bestuderen in een farmacologische relevante setting,’ zegt ze. Het onderzoek richt zich op geselecteerde G-proteïnegekoppelde receptoren in het lichaam, die onder andere signalen doorgeven. Deze eiwitfamilie is momenteel de meest gebruikte en succesvolle klasse van medicijndoelwitten.
Heitman hoopt dat haar project zal bijdragen aan hogere slagingspercentages in de ontwikkeling van geneesmiddelen: ‘Ik ben ervan overtuigd dat dit project een unieke toolbox zal bieden voor de ontdekking van toekomstige geneesmiddelen. Bovendien zullen mensen met een nieuwe blik gaan kijken naar de maatstaven die we aan het begin van het ontwikkelingsproces gebruiken om de werkzaamheid te voorspellen.’
De Vidi beurzen worden uitgereikt door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. Het financieringsinstrument is bedoeld voor geslaagde postdoc onderzoekers die reeds een eigen onderzoekslijn hebben opgezet en nu een eigen onderzoeksgroep willen starten. Met de beurs ter waarde van 800.000 euro kunnen zij onderzoekers aanstellen en hun eigen carrière een impuls geven. In totaal dienden in deze Vidi-ronde 571 onderzoekers een aanvraag in. Daarvan zijn 86 gehonoreerd. Dat komt neer op een honoreringspercentage van 15%.