Hoe herdenken we de Tweede Wereldoorlog?
Op het symposium Herdenkingscultuur en de Leidse universiteit vertellen onderzoekers wat er tijdens de oorlog gebeurde met studenten, alumni, hoogleraren en andere medewerkers. En hoe de slachtoffers na de oorlog herdacht worden. Het symposium vindt plaats op 4 mei van 17:00u - 19:00u in het Academiegebouw. Voorafgaand kunnen belangstellenden ook de Open Joodse Huizenroute volgen in onder andere het Academiegebouw.
De herdenkingscultuur rondom de Tweede Wereldoorlog kent binnen de Leidse universiteit twee peilers: de Cleveringalezing in november en de Meijerslezing in januari. Meijers en Cleveringa overleefden de oorlog (ternauwernood), maar dat gold niet voor minimaal 663 mensen die ooit deel uitmaakten van de Leidse universiteit. Zij kregen na de oorlog niet een monument, maar een plek in het gedenkboek In Memoriam Leiden. Cleveringahoogleraar Marjan Schwegman en Yra van Dijk willen op dit symposium stilstaan bij de vraag: wat herdenken we nu precies, wie herdenken we en waarom?
Van Dijk deed als voorzitter van een tijdelijke adviescommissie in 2016 al eerder aanbevelingen voor een veelzijdiger herdenkingscultuur. Van Dijk: ‘We vinden het belangrijk dat naast de protestrede van Rudolph Cleveringa meer uiteenlopende aspecten belicht worden. Zoals de grote groep slachtoffers en onbekende studenten die verzet pleegden, maar ook hoe ‘gewone’ studenten de oorlog doorkwamen. En hoe we dit alles als universitaire gemeenschap na de oorlog herdenken. Dit symposium helpt onze herdenkingscultuur veelzijdiger te maken.’
In Memoriam
Meer te weten komen over de slachtoffers uit het gedenkboek In Memoriam was een van Van Dijks wensen en promovendus Adriënne Baars heeft daar nu een aanzet toe gegeven. Een artikel op universiteitleiden.nl hierover ontlokte in november 2017 al verschillende reacties, en mooie verhalen kwamen los over vaders, oudtantes of andere familieleden. De lijst zal op 4 mei digitaal aangeboden worden via universiteitleiden.nl. Op het symposium vertelt Baars over de persoonlijke verhalen die ze achterhaalde.
Programma symposium
Van Dijk zal spreken over de herdenkingscultuur aan de universiteit. Cleveringa-hoogleraar Marjan Schwegman belicht de vervolgingsgeschiedenis van Eduard Meijers, de Joodse hoogleraar voor wie Cleveringa het opnam. Waarom is Meijers' geschiedenis als vervolgde niet zo bekend? Jeroen Kemperman vertelt over het studentenverzet en besteedt nadrukkelijk aandacht aan de minder bekende studenten zoals George Maduro en Irawan Soejono.
Herta Mohr
In de lezing van Nicky van de Beek staat het verhaal van Herta Mohr centraal. Deze Joodse vrouw deed onderzoek naar de tombe van Hetepherakhty. Vlak voor haar dood in een concentratiekamp werkte ze nog aan publicatie over de Egyptische graftombe.
Na afloop van het symposium is er ruimte voor vragen, discussie en plannen smeden voor de toekomst
Open Joodse Huizenroute
Voorafgaand aan het symposium kunnen belangstellenden meedoen aan de Open Joodse Huizenroute in Leiden. Het is de eerste keer dat het landelijke initiatief ook in Leiden wordt georganiseerd. Verhalen over hoe Joodse bewoners de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt zijn te horen in onder andere het Academiegebouw (door Marjan Schwegman en wetenschapshistoricus Floris Cohen), Molen de Valk, boekhandel De Kler en en daarnaast in verschillende woonhuizen.
Voor het volledige landelijke programma kunt u de website Open Joodse Huizen raadplegen. Net als bij het symposium is iedereen welkom om te luisteren, mee te praten en te herdenken.
Bannerfoto: In het gedenkraam van het Academiegebouw zijn de slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog verbeeld.