Europa opent deur voor terugkeerhubs à la Oeganda – maar tegen grote risico’s
In de media beeld: Shelby Bauman via Unsplash
Europa versoepelt de regels, waardoor lidstaten afgewezen asielzoekers straks naar derde landen zoals Oeganda mogen sturen. Experts waarschuwen voor risico’s . Universitair docent immigratierecht Mark Klaassen vraagt zich in De Kanttekening af: ‘Kun je dit juridisch gezien überhaupt doen?’
Europa is bezig met het hervormen van de Terugkeerrichtlijn in een Terugkeerverordening, waardoor lidstaten vanaf volgend jaar de mogelijkheid krijgen afgewezen asielzoekers uit te zetten naar derde landen met wie ze daarover afspraken maken, zoals Nederland nu probeert met Oeganda. Klaassen merkt op: ‘Wat er in feite is gebeurd, is dat de wetgever dit juridisch mogelijk heeft gemaakt. De vraag is alleen: kun je dit juridisch gezien dan ook daadwerkelijk doen?.’ Klaassen ziet op twee punten grote onzekerheden. Het is een voorwaarde dat naleving van mensenrechten kan worden gegarandeerd. Oeganda is bijvoorbeeld zelf een herkomstland van vluchtelingen, en er bestaan grote zorgen over de waarborging van de rechten van LHBT. Hoe slechter de mensenrechtenreputatie met de landen waarmee je samenwerkt, hoe groter de kans dat een terugkeerhub niet gaat functioneren.
Daarnaast moet je ook nog een land vinden dat bereid is om mee te werken aan een dergelijk plan. Klaassen wijst op een rechterlijke uitspraak in het Verenigd Koninkrijk, waarin een soortgelijke hub in Rwanda werd afgewezen: ‘Toch kiezen Europese regeringen voor landen met een twijfelachtige reputatie, waarschijnlijk omdat er niet veel landen zijn die dit willen doen.’ Hij waarschuwt dat, ondanks politieke druk, alternatieve benaderingen nodig zijn: ‘De oplossing zit denk ik toch in onderhandelen met de herkomstlanden. Dit is realistischer dan het grote politieke middel waar nu alle inspanningen naartoe gaan.’