Met dit onderzoek worden peilingen van het onderwijsniveau gerapporteerd over leeropbrengsten, zoals rekenprestaties. De nieuwe ronde van Peil.onderwijs (de voormalige Inspectie van het Onderwijs) wil zwaarder inzetten op de relatie tussen deze opbrengsten en (beïnvloedbare) factoren van het onderwijsleerproces. Het huidige review is geïnitieerd om richting te geven aan dat proces.

Doelen

1. Weergave van de laatste stand van zaken is betreffende de samenhang tussen beïnvloedbare factoren in het onderwijsleerproces en rekenprestaties van kinderen in het (einde van het) basisonderwijs. Het kan daarbij gaan om de hoofdeffecten van dergelijke factoren, maar ook om de interactie met bijvoorbeeld leerlingkenmerken. Doel is zo specifiek mogelijk de werkzame bestanddelen van de geïdentificeerde factoren in kaart te brengen.
2. Formuleren van hypotheses met betrekking tot kenmerken die gepeild zouden moeten worden.
3. Identificeren van witte vlekken: wat zijn aspecten binnen dit domein die nog niet zijn onderzocht, maar waarvoor dat wel gewenst is?

Methode

Literatuurstudie van gepubliceerd wetenschappelijk onderzoek, eerdere reviews of overzichtsstudies, maar ook op grond van niet-gerefereerde artikelen of vakpublicaties (die bijvoorbeeld alleen Nederlandstalig zijn gepubliceerd). Hierbij worden in ieder geval de volgende vier insteken gebruikt:

1. schooleffectiviteitsliteratuur: welke algemene school/klas/leerkrachtfactoren zijn gerelateerd aan onderwijsopbrengsten, en hoe vertaalt zich dat naar beïnvloedbare factoren in het onderwijsleerproces bij rekenen?
2. bestaande (internationale) peilingsonderzoeken op het gebied van rekenen-wiskunde, te weten TIMSS, PISA en PPON: welke factoren in het onderwijsleerproces (i) worden daar gepeild en (ii) hoe hangen die samen met de rekenprestaties?
   i. De TIMSS-onderzoekers hebben de opdracht van het ministerie van OCW gekregen nadere analyses te doen naar deze relaties; deze resultaten worden in het voorjaar 2017 opgeleverd.
   ii. Mogelijk wordt de uitvoerende partij van PPON (Cito) gevraagd deze relaties alsnog te onderzoeken.
3. bestaande meta-analyses, reviews, of overzichtsartikelen van onderzoek dat
   i. specifiek of uitsluitend over rekenen gaat
   ii. gaat over in ieder geval kinderen in de leeftijd van 4-12 jaar
   iii. van minstens één factor in het onderwijsleerproces de samenhang met rekenprestaties heeft gelegd.
4. losse literatuurzoektocht op steekwoorden naar publicaties die
   i. die nog niet in één van de publicaties onder a-c. zijn gevat;
   ii. empirisch onderzoek betreffen;
   iii. specifiek of uitsluitend over rekenen gaan;
   iv. gaan over in ieder geval kinderen in de leeftijd van 4-12 jaar;
   v. waarin van minstens één factor in het onderwijsleerproces de samenhang met rekenprestaties is bepaald;
   vi. NB. peer-review is geen inclusie-criterium, publicatie wel (d.w.z. ook Nederlandstalige vakpublicaties en proefschriften komen in aanmerking).

Deze literatuurstudie zal aangevuld worden door interviews met experts uit het veld van reken-wiskundeonderwijs en –onderzoek om het blikveld uit te breiden, en te checken of de relevante literatuur wordt meegenomen.

Analyse

De literatuur zal systematisch worden geanalyseerd volgens een nader te bepalen analysekader, waar in ieder geval opgenomen zal zijn:

1. type onderzoek: interventiestudie(s), curriculumstudie(s);
2. domein rekenen: algemene rekenvaardigheidsscore, specifiek onderdeel van het rekenen, hogere-orde vaardigheden;
3. populatie: leeftijdsgroep(en), land
4. factor(en) in het onderwijsleerproces waarmee de samenhang met rekenprestaties is onderzocht;
5. uitkomsten: sterkte en richting van het verband.

• leerprocessen
• rekenonderwijs