De rol van feedback bij spreekvaardigheidsonderwijs
Promotie
Anneke Wurth, promovendus bij het ICLON, wilde zicht krijgen op wat goed werkt in het spreekvaardigheidsonderwijs bij het schoolvak Nederlands in de bovenbouw van havo en vwo. In haar onderzoek kwam de rol van feedback centraal te staan.
Verbeteren van spreekvaardigheidsonderwijs
Spreekvaardigheidsonderwijs is heel belangrijk voor het bevorderen van communicatieve vaardigheden en kritisch denken. Toch is hiernaar veel minder onderzoek gedaan dan naar lees- en schrijfvaardigheid. Met haar onderzoek wil Wurth bijdragen aan de verbetering van spreekvaardigheidsonderwijs. Tijdens het onderzoek kwam de rol van feedback in dit onderwijs centraal te staan.
Het belang van feedback
De literatuurstudie leverde de volgende vijf praktische elementen op van goede spreekvaardigheidslessen:
- Gebruik een duidelijke lijst met criteria voor spreken.
- Verken actief het spreekniveau en -potentieel van leerlingen in de lessen door analyse en beoordeling.
- Zet zelfevaluatie, feedback door docenten en peer feedback in.
- Observeer en bediscussieer spreekvoorbeelden op video.
- Laat leerlingen regelmatig en met verschillende oefeningen hun spreken oefenen.
Verder is het advies om leerlingen tijdens het schooljaar en over de jaren heen vaker te laten oefenen met spreken. Zo bouwen ze voort op hun spreekervaringen en vergroten ze hun zelfvertrouwen bij het spreken.
De drie praktijkstudies leverden inzichten op uit de assessment for learning-theorie Docenten en leerlingen benoemden het belang van het gebruik van feedback, herhaalde oefening van en reflectie op het spreken. Bovendien vonden ze het integreren van verschillende vormen van feedback waardevol. En de docenten gaven aan dat het uitdagend is om feedback effectief toe te passen. Ze pleitten voor meer gestructureerde feedbacktraining, voor leerlingen en voor docenten. Uit deze studies kwam tenslotte het advies om een doorlopende leerlijn spreekvaardigheid te ontwikkelen met terugkerende oefenrondes en feedback.
Bevorderen van vakoverstijgende samenwerking
Spreekspanning, een veilige leeromgeving en bewustzijn van sociale dynamiek in de klassen zijn andere belangrijke aspecten om rekening mee te houden. De in dit onderzoek bevraagde docenten willen vakoverstijgende samenwerking bevorderen. Daarmee kun je niet alleen het gebrek aan lestijd oplossen, maar ook aan een schoolbreed curriculum voor feedback en spreekvaardigheid werken.
De onderzoeksresultaten ondersteunen een communicatieve, cyclische benadering van spreekvaardigheidsonderwijs binnen het schoolvak Nederlands en daarbuiten. Daarin vormt feedback de motor achter zowel spreekvaardigheidsontwikkeling en taalbewustzijn en andere leerprocessen.