Onderzoek naar AI en discriminatierisico’s bij Tafel van Thorbecke
Tijdens de bijeenkomst van de Tafel van Thorbecke in Leiden heeft Lucas Haitsma, promovendus aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), een inspirerende presentatie verzorgd over de risico’s van algoritmische besluitvorming en artificiële intelligentie (AI) binnen toezicht- en handhavingsinstanties in Nederland.
Zijn bijdrage leidde tot diepgaande discussies over normering, mensenrechten en bestuursrechtelijke waarborgen in een data-gedreven samenleving.
In zijn promotieonderzoek onderzoekt Haitsma hoe het gebruik van AI kan leiden tot discriminatie binnen bestuursrechtelijke handhaving. Aan de hand van twee case studies, illustreert hij onder meer hoe dergelijke risico’s in de praktijk beheerst kunnen worden. Het onderzoek is ingebed in het empirisch juridisch onderzoeksprogramma van de RUG en combineert kwalitatieve en juridische methoden om de maatschappelijke en rechtsstatelijke implicaties van digitale technologieën te analyseren.
De presentatie tijdens de Tafel van Thorbecke zette het onderwerp van fairness van AI-gedreven besluitvorming centraal en benadrukte het belang van empirisch onderzoek (ELS) binnen het bestuursrecht. De deelnemers, afkomstig uit de afdeling staats- en bestuursrecht, en de master Rechtsgeleerdheid – track staats- en bestuursrecht een levendig debat over de vraag hoe juridische normen richting kunnen geven aan de inzet van AI, en hoe fundamentele rechten in een digitale bestuurspraktijk gewaarborgd kunnen blijven.
De bijdrage van Lucas aan de Tafel van Thorbecke werd bijzonder gewaardeerd vanwege de combinatie van wetenschappelijke diepgang en maatschappelijke relevantie, en onderstreepte het belang van interdisciplinair en empirisch onderzoek naar de digitale transformatie van de overheid.
Over de lezingenreeks ‘De Tafel van Thorbecke’
We kennen Johan Rudolf Thorbecke vooral als de grondlegger van de parlementaire democratie. Minder bekend is dat Thorbecke ook een grote interesse had in het bestuursrecht en daarover zelfs als eerste hoogleraar in Nederland heeft gedoceerd. Aldus kan Thorbecke worden gezien als representant van de verbinding tussen het staats- en bestuursrecht. De Tafel van Thorbecke zal worden gewijd aan onderzoek van derden, dat wil zeggen: van wetenschappers buiten de Universiteit Leiden, op het gebied van staats- en bestuursrecht. Dat onderzoek kan variëren van boeken, wetenschappelijke artikelen tot aan rapporten. Op die manier beogen de organisatoren van deze lezingenreeks het interne debat en de gedachtegang over staats- en bestuursrechtelijke onderwerpen binnen de afdeling te stimuleren.