Amerikanen gaan naar de stembus: 'De midterms zijn meer dan een populariteitspeiling’
Op dinsdag 8 november gaan de Amerikanen voor de zogenaamde midterm-verkiezingen naar de stembus. ‘We zijn geneigd om naar deze verkiezingen te kijken alsof het een tussentijdse peiling is over Biden. Maar het zijn geen presidentsverkiezingen,’ benadrukt universitair docent Sara Polak. Dit artikel is geschreven voorafgaand aan de midterms. Onderaan het artikel duidt Polak de eerste uitslagen.
Bij de midterm-verkiezingen kunnen kiezers stemmen voor verschillende overheden op lokaal en staatsniveau. Ook staan alle zetels van het Huis van Afgevaardigden en een derde van zetels in de Senaat op het stembiljet. ‘In Nederland gaat het vaak over het tellen van het aantal zetels op federaal niveau en wat de president daar dan wel of niet mee kan. Dat speelt natuurlijk ook, maar dan mis je wel een deel van het verhaal,’ vertelt Polak.
Enorme gevolgen
Zo wijst zij op de gourverneursverkiezing in Arizona. Daar doet fervent Trump-aanhanger Kari Lake een gooi naar het gouverneurschap. ‘Door Trumps weigering om zijn verlies in 2020 te erkennen, is het niet accepteren van een ongewenste uitslag een reële optie geworden voor de Republikeinen,’ licht Polak toe. Ook Lake lijkt daar niet vies van. ‘Ze heeft gezegd dat als ze wint, ze de verkiezingsuitslag zal accepteren. Daarmee hint ze al op het niet accepteren van de uitslag in het geval dat ze niet wint.’
Polak weet niet of de Republikeinen daadwerkelijk denken dat het stemproces niet eerlijk zal verlopen, maar: ‘Ze zien nu dat ze iets hebben om mee te scoren. We weten natuurlijk niet waar het heen gaat, maar je ziet wel dat er sprake is van een normverschuiving binnen de partij. Tegelijkertijd is het ook een uitholling van het democratisch systeem,’ zegt ze. ‘Blijkbaar geloven ze dat dit de enige manier is waardoor ze nu kunnen winnen. Ik hoop dat ik ongelijk krijg, maar ik vrees dat deze tactiek nog vaker gaat opduiken.’
Bepalende uitslag
Hoewel de gouverneursverkiezing van Arizona zich op staatsniveau afspeelt, kan de uitslag bepalend zijn voor de rest van het land – en voor de hele wereld. ‘Het is een ontwikkeling die voor ons niet zo snel zichtbaar is omdat het op staatsniveau plaatsvindt, maar dat maakt deze niet minder belangrijk,’ legt Polak uit. ‘Zo kan de uitslag gevolgen hebben voor de presidentsverkiezingen in 2024. Bij de vorige presidentsverkiezingen in 2020 was Arizona een belangrijke swing state die uiteindelijk naar Biden is gegaan. Gouverneurs zijn eindverantwoordelijk voor de verkiezingsuitslag in hun staat, dus wanneer er iemand op die post zit die alleen een uitslag gaat goedkeuren waar ze blij mee is, kan dat enorme consequenties hebben voor de democratie.’
Vooralsnog is Kari Lake een populaire kandidaat. ‘Ze is inhoudelijk vergelijkbaar met Trump, maar in een voor witte, veelal conservatief christelijke Amerikanen toch iets nettere en meer gelikte verpakking,’ concludeert Polak.
Update 9 november 2022
Sara Polak: 'Op het moment van schrijven zijn de verkiezingsuitslagen in de VS nog zo onduidelijk, dat het moeilijk is deze al echt te interpreteren, maar wat wel helder is: van de ‘red wave’ waar de Republikeinen op hoopten is niet echt sprake. Het zou goed kunnen dat de Democraten de Senaat in handen houden en in het Huis van Afgevaardigden minder verliezen dan waar de peilingen op duidden. Even goed zou het verlies van de Democratische meerderheid in het Huis wel belangrijke consequenties hebben voor Bidens politieke slagkracht.
Verder valt op dat, hoewel er ongetwijfeld betwiste uitslagen zullen zijn – dat is voor sommige Republikeinen de nieuwe strategie bij verlies – zich weinig grote onregelmatigheden hebben voorgedaan. Een opvallende winst is die van Ron DeSantis, die als nieuwe gouverneur van Florida ook steeds meer een potentieel alternatief wordt voor Trump in de strijd om de Republikeinse nominatie voor de presidentsverkiezingen van 2024.
De uitslag van de gouverneursrace in Arizona is nu nog niet bekend. Hobbs, Kari Lake’s Democratische tegenstander lijkt op een nipte voorsprong te staan, maar dat kan gemakkelijk nog omslaan tijdens het tellen van de stemmen. Daarmee is de situatie die ik eerder beschreef (dat Lake verliest, maar dit weigert te erkennen) nog steeds een mogelijk scenario.'