Joep Wijnands: standplaats Rome
Rechtenalumnus Joep Wijnands is Nederlands ambassadeur in Italië en een diplomaat 'pur sang'. Geen smakelijke meningen dus over actuele situaties als de migratie naar Italië of het staatsbezoek van onze koning en koningin aan Italië in juni. Omgaan met stress leerde hij in Leiden.
‘Het lag voor de hand dat koning Willem-Alexander in juni, tijdens het staatsbezoek, in Palermo ook aandacht schonk aan het thema migratie, omdat er nu eenmaal zoveel migranten Italië binnenkomen', zegt Wijnands. 'Hij bedankte het land voor de inspanningen die het verricht voor de opvang.’
Diplomatenklasje
Wijnands studeerde af in het internationaal recht en belandde na zijn diensttijd in 1992 in het zogenoemde diplomatenklasje van het ministerie van Buitenlandse Zaken – van 2002 t/m 2012 overigens verzorgd door de Haagse campus van de Universiteit Leiden. Officieel heet het korte maar intensieve opleidingstraject Basisopleiding Beleidsmedewerker Buitenlandse Zaken.
Srebrenica
De eerste zeven jaar bezette Wijnands lagere rangen. Wel deed hij zijn eerste buitenlandervaring voor het ministerie op: hij werd geplaatst in Zagreb, Kroatië. Het was de tijd dat voormalig Joegoslavië het toneel was van oorlogen tussen en binnen de republieken. De tijd van de val de Srebrenica, waarbij meer dan 7000 moslimmannen werden omgebracht, en van de Kosovo-crisis, toen Kosovo zich afscheidde van Servië. Als diplomaat heeft Wijnands geen mening over de rechterlijke uitspraak dat Nederland gedeeltelijk schuldig is aan de genocide in Sebrenica. Wel zegt hij blij te zijn geweest met het Joegoslavie-tribunaal, waar de hoofdschuldigen zijn berecht. ‘Het is sowieso een enorme ontwikkeling sinds mijn studententijd dat zo’n tribunaal – alsook het internationale strafhof ICC - er is gekomen en effectief is gebleken.
Balkan
Zijn Balkanervaring is lange tijd bepalend voor Wijnands’ carrière. Hij bezet posten in Boedapest (Hongarije, 2005-2009) en Vilnius (Litouwen, 2009-2011). In Vilnius wacht zijn eerste ambassadeurschap. De buitenlandverblijven worden afgewisseld met beleidsfuncties in Den Haag.
Wie: Joep Wijnands (1964)
Studie: rechten, afstudeerrichting internationaal recht
Studievereniging: Quintus
Favoriete plek in Leiden: het studentencomplex aan de Klikspaanweg aangezien ik daar mijn vrouw heb ontmoet
Uruzgan
En in 2009 is er plotseling een bijzondere zijstap: een verblijf van een half jaar als civiel vertegenwoordiger in de Task Force Uruzgan, in Afghanistan. Wijnands vertelt er met warmte over. ‘Ik kreeg de kans en wilde wel. Het was een bijzondere functie waarin ik veel heb geleerd en gezien. Een geweldige ervaring, je stond echt met je poten in de klei. We werkten nauw samen met de Nederlandse militairen. Onze opdracht was het vergroten van veiligheid en ontwikkeling. Je kunt zeggen dat de militairen er waren voor de veiligheid, en wij, de burgers in de task force, voor de ontwikkeling. Maar het een is niet niet los te zien van het ander, en ze versterken elkaar. Er is veel bereikt toen. De politie en het leger werden getraind, de economie kwam weer op gang, en we zorgden ervoor dat meisjes weer naar school konden. Afghanistan is geen heilstaat en je moet inderdaad afwachten wat er gebeurt als de westerse troepen weg zijn. Maar toen maakten we echt een verschil.’
Rome
En nu is Wijnands dan ambassadeur in Rome, de 'eeuwige stad'. Is deze plaatsing te beschouwen als een beloning? Wijnands denkt niet in die termen, zegt hij. Dezelfde relativering klinkt ook door na de vraag waar Wijnands heen zou gaan als hij de vrije keus had. ‘Als je kiest voor Buitenlandse Zaken moet je afwachten waar je heen gestuurd wordt. Ik heb daar nooit problemen mee gehad. Je kijkt in de eerste plaats met een professionele bril naar een plaatsing. Zo is het met Rome ook gegaan. Die post kwam vacant en sprak mij aan vanwege de onderwerpen die daar spelen, zoals de migratie en de euro. Ik had het voordeel dat ik Italiaans spreek. Mijn vader was als journalist gestationeerd in Italië en ik heb er van mijn achtste tot mijn dertiende gewoond.’
Kinderen
Een belangrijke factor bij uitgezonden worden is het gezin. Wijnands prijst zich gelukkig dat dat van hem nooit problemen heeft gehad met de wisselende standplaatsen. Hij ontmoette Carmen van Toorenburg, Leids studente kunstgeschiedenis in het studentencomplex aan de Klikspaanweg. Het was liefde op het eerste gezicht en de liefde is nog steeds jong.
Het stel kreeg drie kinderen: een jongen en vervolgens een tweeling bestaande uit een jongen en een meisje. Ze lieten zich zonder problemen verplaatsen. ‘ Ze gingen wel steeds naar een internationale school waar ze leeftijdgenoten in precies dezelfde situaties tegen kwamen. Dat vergemakkelijkte het wennen zeker’, zegt Wijnands. ‘Ze zijn erg flexibel.’ Alle drie hebben ze net eindexamen gedaan in Rome en alle drie gaan ze in Nederland studeren. De jongens gaan naar Delft, zijn dochter kiest een totaal andere richting: de kunstacademie in Utrecht.
Weg effenen
Een diplomaat is op aarde om de belangen van zijn land zo goed mogelijk te behartigen. Wijnands stelt dat de nadruk sterk op handelsrelaties is komen te liggen. De weg effenen voor het bedrijfsleven, handelscontacten bevorderen, het staat allemaal sterk op de voorgrond. Ook bij het staatsbezoek van de koning en de koningin naar Italië reisde er een stevige handelsdelegatie mee. ‘Ik haal veel voldoening uit het koppelen van Nederlandse ondernemers aan buitenlandse zakenpartners, zeker als daar concrete contracten uit voortvloeien, stelt Wijnands. 'Wat het werk ook leuk maakt is dat het altijd afwisselend is, elke vier jaar verander je van plek en/of onderwerp.’
Geleerd in Leiden
Wat heeft Wijnands in zijn Leidse rechtenstudie aan handige vaardigheden opgedaan? ‘Los van de inhoud zijn dat: systematisch denken, de zaken in de juiste volgorde zien, alle aspecten in kaart brengen en dan een afweging maken. Kort gezegd: zorgvuldig te werk gaan.’ En dan komt er plotseling toch een verrassende uitspraak. ‘Ik heb in Leiden ook geleerd om stressbestendig te zijn. Soms begon ik te laat te studeren, of plande ik slecht en dat gaf dan een hoop druk. Hoe red je je daaruit? Zo heb ik geleerd om onder druk niet in paniek in te raken.’ Niet de minste vaardigheid…
Pagina van Joep Wijnands op de website van het ministerie van Buitenlandse Zaken