KNAW uitgave 'Grensverleggend: kansen en belemmeringen voor interdisciplinair onderzoek'
Is interdisciplinariteit vooral een buzzwoord voor beleidsmakers of leidt het echt tot vernieuwende concepten en verrassende uitkomsten? Herman Paul en Andrea Evers zijn mede-auteurs van de KNAW uitgave 'Grensverleggend: kansen en belemmeringen voor interdisciplinair onderzoek'.
Wat is interdisciplinair onderzoek? Dat is de vraag die ten grondslag ligt aan een verkennende publicatie van De Jonge Akademie, binnen de KNAW een zelfstandig platform van jonge toponderzoekers. De uitgave kwam tot stand op basis van een enquête en een reeks interviews met leden en alumni van De Jonge Akademie. Deze vraaggesprekken zijn verspreid over het boekje opgenomen.
De uitgave verkent theorie en praktijk van wetenschapsbeoefening die vakgebieden overschrijdt. Met werkbare aanbevelingen voor beleidsmakers, universitaire bestuurders, wetenschappelijke tijdschriften en individuele onderzoekers.
Wetenschappelijke identiteit
Kenmerkend voor interdisciplinariteit is volgens De Jonge Akademie een verandering van wetenschappelijke identiteit die leidt tot wezenlijk nieuwe onderzoeksvragen, methodes en resultaten. Aan de hand van concrete voorbeelden illustreren de auteurs dat zo’n nieuwe wetenschappelijke identiteit zowel positieve als negatieve effecten kan hebben.
Belemmeringen
Een belangrijk knelpunt voor interdisciplinair werken is de vakgebiedgerichte instelling van de meeste subsidiegevers en de universiteiten. Dat maakt dit type onderzoek lastig te financieren en bemoeilijkt samenwerking tussen onderzoekers van verschillende pluimage. Daarbij komt dat het veel tijd kost om begrippen en werkwijzen van een andere discipline te verkennen, terwijl het door onderlinge cultuurverschillen ook enige tijd duurt voordat onderzoekers elkaar wetenschappelijk ‘verstaan’.
Aanbevelingen
De Jonge Akademie formuleert een concrete reeks aanbevelingen om interdisciplinair onderzoek op alle niveaus te stimuleren. Individuele onderzoekers worden aangespoord om tijd vrij te maken om zich te verdiepen in andere onderzoekstradities; universiteitsbestuurders zouden interdisciplinair onderzoek moeten belonen en faciliteiten moeten creëren, variërend van goed geoutilleerde laboratoria tot gastprofessoraten. Beleidsmakers ten slotte worden opgeroepen om subsidiemogelijkheden voor interdisciplinair onderzoek te verruimen en wetenschappelijke tijdschriften uitgedaagd om ook interdisciplinaire artikelen te plaatsen.
Er is alle reden om barrières te slechten: interdisciplinair onderzoek draagt bij aan wetenschappelijke innovatie en leidt tot verbreding en verdieping van afzonderlijke disciplines. Het genereert discipline-overstijgende kennis en lijkt onontbeerlijk voor het oplossen van complexe maatschappelijke vraagstukken.