Spinozapremie voor natuurkundige Dirk Bouwmeester
Van de vier Spinozapremies gaan er dit jaar twee naar Leidse onderzoekers: natuurkundige Dirk Bouwmeester en archeologe Corinne Hofman. Dat maakte NWO 6 juni 2014 bekend tijdens het wetenschapsevenement Bessensap in Utrecht.
2,5 miljoen euro
De Spinozapremie is de hoogste wetenschappelijke onderscheiding in Nederland. Bouwmeester en Hofman doen volgens NWO ‘voortreffelijk en baanbrekend onderzoek dat een grote internationale uitstraling heeft’. Ook zijn zij een inspiratie voor jongere onderzoekers, aldus NWO. De laureaten krijgen elk 2,5 miljoen euro te besteden aan wetenschappelijk onderzoek.
Kwantumverschijnselen
Bouwmeester is momenteel hoogleraar aan zowel de Universiteit Leiden als de University of Santa Barbara. Hij combineert de expertises van de beide onderzoeksgroepen, respectievelijk het experimenteren bij extreem lage temperaturen en nanotechnologie. In Leiden zette hij een Europese onderzoeksgroep op. Hij introduceerde in samenwerking met prof. Roger Penrose een radicaal nieuwe methode om te experimenteren met kwantummechanische eigenschappen van relatief grote objecten. In 2006 toonde hij aan dat een cruciale techniek voor deze experimenten - het superkoelen van een object met licht - mogelijk is.
Wereldwijde race
Zijn supergekoelde experimenten aan mechanische systemen zijn inmiddels wereldwijd door onderzoeksgroepen overgenomen en hebben een race ontstoken naar het testen van de kwantummechanica voor relatief grote objecten. Momenteel werkt Bouwmeester onder andere aan kunstmatige atomen in halfgeleiders met toepassingen in de kwantuminformatica, en aan zilveren nanoclusters met optische eigenschappen in het DNA. Dit onderzoek heeft mogelijk ook medische toepassingen.