Democratie faalt zonder fundament: huisvesting, zorg en bestaanszekerheid essentieel
in de media
Democratie vormt een lege huls als burgers geen dak boven het hoofd hebben, geen toegang tot zorg en geen bestaanszekerheid. ‘Vrijheid en gelijkheid hebben weinig betekenis als je geen zekerheid hebt’, betoogt universitair docent staatsrecht, Luisa Pinto E Neto, in een opiniestuk in Dagblad Trouw.
Volgens Luísa Pinto e Neto draait de democratie niet puur om stemprocedures en verkiezingen, maar om de materiële voorwaarden die burgers in staat stellen volwaardig deel te nemen aan de samenleving. Wanneer mensen worstelen met dakloosheid, ontoereikende gezondheidszorg of een loon onder de bestaansgrens, komt hun vermogen om deel te nemen aan een publiek debat, politieke besluitvorming en sociale solidariteit ernstig onder druk te staan. De fundamenten van democratisch burgerschap zijn dan uitgehold. Daarnaast vormt de groeiende kloof tussen arm en rijk een voedingsbodem voor populisme.
De universitair docent pleit voor een herwaardering van economische, sociale en culturele rechten als kerncomponenten van een werkzame democratie. Pas wanneer basisrechten zoals huisvesting, gezondheidszorg, onderwijs en sociale zekerheid stevig verankerd zijn als grondrechten, kunnen burgers werkelijk gebruik maken van hun civiele en politieke rechten zoals vrij stemmen, meedoen en hun kritiek uitspreken. Dit vergt volgens Pinto E Netto beleid dat verder gaat dan symbolisch gelijkheidsdenken: het vraagt investeren in infrastructuur en voorzieningen, en het juridisch verankeren van sociale grondrechten zodat democratie voor iedereen betekenis krijgt — niet alleen voor wie zich al veilig voelt binnen het bestel.