Oorlogsrecht vormt kompas, ook bij grove schendingen
In de media beeld: Joachim Schnürle via Unsplash
Emeritus hoogleraar internationaal recht, Nico Schrijver, sprak in NPO Radio 1-programma Spraakmakers over het oorlogsrecht. Hij noemt de Israëlische actie die onlangs op Qatar plaatsvond ‘brutaal, omdat de aanslag niet alleen Qatar en Hamas, trof, maar ook de VS, Europa en de wereld als geheel.’
Volgens Schrijver is het oorlogsrecht, onderdeel van het internationale recht, cruciaal om orde te scheppen in tijden van conflict. ‘Het gaat altijd om een balans tussen wat aan de ene kant militair noodzakelijk is en de menselijkheid aan de andere kant.’ Oorlogen zijn niet per se verboden, met name die tegen de agressor, maar onschuldige burgers moeten worden ontzien in conflicten, aldus de emeritus hoogleraar. Als leidraad wijst hij op Geneefse verdragen van het Rode Kruis en het VN-Handvest, waarin regels staan om geweld te begrenzen en onderhandelingen mogelijk te maken.
Schrijver beantwoordde vragen van luisteraars; één ervan was of Qatar zich niet schuldig maakt door Hamas-kopstukken te herbergen, volgens de beschuldiging van Israël. Schrijver licht toe dat niet alle onderdelen van Hamas terroristisch zijn volgens het oorlogsrecht en bewezen moet worden dat de Hamas-leden in Qatar de beramers van de aanslagen op 7 oktober zijn geweest.
Schrijver toonde zich verbaasd over de ‘brutaliteit, onverwachtheid en volle openheid’ van de Israëlische militaire aanval: ‘Zo ga je niet met onderhandelaars om die proberen een staakt-het-vuren te bereiken.’ Dit is een escalatie die meer politiek dan juridisch gedreven is.’ Ook benadrukte hij dat beide partijen zich schuldig maken aan schendingen van het internationale recht en dat dit het vertrouwen in het systeem ondermijnt. De VN-Veiligheidsraad beraadt zich nu over hoe te overleggen over bemiddeling en onderhandelingen. Premier Netanyahu lijkt vooralsnog niet bereid tot concessies en de VS roept hem niet tot de orde.
Oorlogsrecht en internationaal recht zijn geen dode letters, ook al worden zij geschonden. ‘Het is een toezichthoudend mechanisme dat een norm stelt en een kompas vormt naar vrede, waar de internationale gemeenschap steeds weer op kan terugvallen’, aldus Schrijver.