Europees Hof maakt korte metten met Maltese ‘gouden paspoorten’
beeld: Kit (formerly ConvertKit) via Unsplash
Het hof heeft geoordeeld dat Malta per direct moet stoppen met het verkopen van zogenoemde ‘gouden paspoorten.' Armin Cuyvers, hoogleraar Europees recht, noemt dit verbod in het NRC ‘een belangrijke en omstreden stap in een tijd, waarin migratie en burgerschap politiek gevoelig liggen.’
Met het verbod begrenst de EU namelijk het recht van lidstaten om zelf te beslissen wie zij het burgerschap geven. Gezien het flagrante winstmodel van Malta, waar letterlijk toegang tot het EU burgerschap, en daarmee tot alle andere lidstaten, werd verkocht, valt deze uitspraak goed te begrijpen. Een rapport van Transparancy International (2023) laat bovendien zien hoe deze gouden paspoorten verweven waren met o.a. de georganiseerde misdaad en het ontwijken van sancties tegen Rusland.
Juridisch is deze uitspraak echter een gevoelige stap voorwaarts in Europese integratie op een domein dat zeer nauw verbonden is met de de soevereiniteit van landen. Bulgarije en Cyprus staakten eerder onder Europese druk de ‘verkoop’ van vergelijkbare paspoorten. Malta maakte zich als laatste land in de EU echter nog steeds schuldig aan het verstrekken van deze puur transactionele paspoorten. Het bleef volharden dat naturalisatie een soeverein recht van de lidstaten is en niet onder het Europese recht valt. Het hof oordeelde echter dat de verkoop van burgerschap neerkomt op ‘vermarkting van burgerschap en in strijd is met EU-verdragen.’
Het Europese recht vereist nl. dat er een daadwerkelijke band bestaat tussen een persoon en het land dat een paspoort verstrekt. ‘Alleen een financiële bijdrage is daarvoor simpelweg niet genoeg, oordeelt het hof nu. Hoe sterk die connectie precies moet zijn, is nog onduidelijk’, aldus Cuyvers.