De mogelijke doorwerking van de provinciale verkiezingen in het stikstofplan
Het zijn ‘slechts’ provinciale verkiezingen, maar de uitslag van 15 maart kan flinke gevolgen hebben voor de bestuurbaarheid van het land. Conflicten tussen Den Haag en provincies en spanningen binnen het kabinet liggen op de loer. Op 1 juli moet elke provincie verplicht een eigen stikstofplan inleveren bij het kabinet.
Het is gevoelige materie, helemaal nu er provinciale verkiezingen en daarna coalitieonderhandelingen tussendoor komen fietsen. Voor kiezers zijn stikstof, klimaat en natuur belangrijke thema’s, blijkt uit onderzoek van I&O Research.
Gedeputeerden die denken dat na 15 maart weinig zal veranderen aan hun plannen, zijn wat naïef, vindt Rogier Kegge, universitair docent bestuursrecht en omgevingsrecht aan de Universiteit Leiden. 'Als in een provincie een andere politieke wind gaat waaien, heeft dat geheid invloed.'
Veel provincies laten weten dat de versie van het stikstofplan dat zij op 1 juli inleveren slechts een ‘eerste stap’ is, omdat het kabinet nog lang niet alle informatie en maatregelen die provincies nodig hebben heeft aangeleverd. Het schept de nodige ruimte voor de nieuwe colleges. Stel, BBB treedt in een provinciebestuur toe tot een coalitie. 'Die partij zal zeker een poging wagen om het werk dat voor 1 juli al gedaan is, bij te sturen,' vermoedt Kegge.
Uiteindelijk beslist het kabinet – en niet de provincies - over het stikstofplan, dat weer gebonden is aan Europese wetten en regels. Provincies kunnen niet zomaar doen wat ze willen, waarschuwt Kegge. 'Ze moeten maatregelen voorstellen en uitvoeren die het aannemelijk maken dat de Europese doelen gehaald worden. De minister zal dat moeten bewaken, en kan ingrijpen als de plannen niet voldoende zijn.'
Ook Kegge vreest dat de verhoudingen tussen het kabinet en sommige nieuwe provinciebesturen wel eens moeizaam kunnen worden. 'Als een provincie landelijk beleid en regelgeving niet wil uitvoeren, krijg je ontzettend moeilijke discussies. In uiterste gevallen kan het Rijk ingrijpen bij provincies. Maar dat wil je natuurlijk voorkomen. Er staat op 15 maart dus ontzettend veel op het spel' aldus Kegge in het Parool.