Kunstgeschiedenis van de oudheid
De Griekse wereld
De filosoof Protagoras van Abdera (ca. 490-420 v.Chr.) schreef dat de mens beschouwd kan worden als de maat van alle dingen. Deze woorden kunnen als rode draad dienen bij onze kennismaking met de Griekse kunstgeschiedenis, want vrijwel geen andere cultuur is zo verbonden met de mens als de Griekse. Het menselijk lichaam gold letterlijk als de maat voor beeldhouwkunst en architectuur, met de voet als uitgangspunt voor het creëren van eenheid in de cultuuruitingen. De kunst had volgens de Grieken als hoogste doel de natuur zo nauwkeurig mogelijk te imiteren, ja zelfs te overtreffen. En kunst had (en heeft!) ook de mogelijkheid om emoties op te roepen, mensen tot tranen te bewegen.
Hoe deze theorieën door de Griekse kunstenaars in de praktijk zijn gebracht, is onderwerp van deze collegereeks. Aan de hand van voorbeelden uit talloze musea maken we kennis met de Griekse sculptuur, de architectuur, de (vaas-)schilderkunst en aspecten van de kleinkunst, zoals gemmen, cameeën en sieraden. Het is de bedoeling dat de cursist na afloop van deze colleges in staat zal zijn Griekse kunstuitingen met zelfvertrouwen te kunnen herkennen en dateren. De docent was tientallen jaren als conservator verantwoordelijk voor de klassieke afdeling van het Rijksmuseum van Oudheden. U zult daarom ook kennismaken met verhalen uit de praktijk, betreffende het ontmaskeren van vervalsingen, de dilemma’s rond aankopen en aspecten rond repatriëring van oudheden. Een excursie naar het Rijksmuseum van Oudheden sluit deze collegereeks af. Deze cursus zal worden vervolgd met de wereld van de Etrusken en de kunst van het oude Rome.
Onderwerpen van de colleges
College 1
Van Minos en Mycene: de vroege culturen van Griekenland
College 2
De Griekse sculptuur: weergave van het menselijk lichaam
College 3
Het huis van de goden: tempelarchitectuur, bouworden en godenbeelden
College 4
Uit klei en oven: de zwart- en roodfigurige vaasschilderkunst en haar voorlopers
College 5
Groots in het kleine: brons, terracotta, gemmen, cameeën en sieraden
College 6
Excursie naar het Rijksmuseum van Oudheden
Docent
Prof. dr. Ruurd Halbertsma
Dr. Ruurd Halbertsma was tot zijn pensionering in mei 2025 werkzaam bij het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden als conservator Griekenland en Rome. In deze functie realiseerde hij internationale tentoonstellingen over diverse aspecten van de klassieke wereld. Hij was verbonden aan de Universiteit Leiden als bijzonder hoogleraar archeologie en verzorgde voor HOVO de cursus ‘Paestum. Stad van godinnen’ (2024).
Praktische informatie
Data, tijden, locatie
6 dinsdagen
7, 14, 21, 28 april
12, 19 mei 2026
13.15 - 15.00
Leiden, waarschijnlijk in het Gorlaeusgebouw
Laatste keer in het Rijksmuseum van Oudheden
Werkvorm
Hoorcolleges met gelegenheid vragen te stellen.
Uitgebreide beeldpresentatie.
Wat verwacht de docent van de deelnemers?
Voor deze inleiding is thuis voorbereiden niet noodzakelijk. De artikelen die ter verdieping worden aangeboden, zijn veelal Engelstalig.
Studiemateriaal
Ter verdieping zullen enkele artikelen in PDF vorm worden aangeboden (merendeel in het Engels). De powerpoints komen ook in PDF-vorm ter beschikking van de cursisten, na afloop van het college.
Kosten
Colleges € 253,- (incl. studiemateriaal en koffie/thee in de pauze)
