Inleiding in de Chinese filosofie
Deze cursus biedt een filosofische verkenning van de Chinese filosofie, vanaf haar vroegste wortels in de Yijing (Boek der Veranderingen) tot de politieke- en filosofische denkbeelden in de 21e eeuw. In tien colleges wordt de ontwikkeling van het Chinese denken gevolgd als een doorgaande dialoog over orde, verandering, kennis en moreel handelen.
We beginnen bij de kosmologische inzichten van de Yijing, waarin de werkelijkheid wordt opgevat als een dynamisch veld van wederkerige krachten. Vervolgens komen de klassieke stromingen aan bod: het confucianisme met zijn nadruk op ethiek en maatschappelijke harmonie, en het taoïsme met zijn ideaal van natuurlijkheid en niet-intentioneel handelen (wu wei). Ook de invloed van het boeddhisme en de latere neoconfuciaanse synthese krijgen ruime aandacht. De cursus sluit af met hedendaagse perspectieven: de herwaardering van Chinese denktradities in relatie tot wetenschap, ecologie en globalisering. Hoorcolleges met ruimte voor discussie vormen de kern van de bijeenkomsten.
Onderwerpen van de colleges
College 1
Wat is Chinese filosofie
College 2
De Yijing (Boek der Veranderingen) en het vroege kosmologische denken
College 3
De deugdenethiek van Confucius
College 4
De dao-jia: de kracht van de natuurlijke dao
College 5
Zhuangzi: zwerven, vrij en blij
College 6
De honderd scholen van het denken
College 7
Boeddhistische invloeden
College 8
Neoconfucianisme en de grote synthese
College 9
Moderne en hedendaagse chinese filosofie
College 10
Chinese filosofie als denkkader voor technologie, ecologie en globalisering
Docent
Dr. Martine Berenpas
Martine Berenpas (1979) studeerde wijsbegeerte en gezondheidspsychologie aan de Universiteit Leiden. In 2024 promoveerde ze op haar onderzoek naar de verbinding tussen het denken van Levinas en de proto-daoïstische tekst Zhuang Zi. Momenteel is ze docent en coördinator van de minor Filosofie en Ethiek aan Fontys Hogeschool.
Martine Berenpas is filosoof en docent, gespecialiseerd in oosterse en interculturele wijsbegeerte. Zij richt zich in haar werk op de ontmoeting tussen westerse en niet-westerse denktradities, met bijzondere aandacht voor onderwijs en wereldburgerschap.
Deelnemers van HOVO over deze docent
... een zeer prettige docent, omdat zij duidelijk presenteert. De colleges zijn toegankelijk en soms met humor. Laat gelukkig ook haar eigen visie blijken.
...weet goed een eventuele discussie af te bouwen om vervolgens het hoorcollege weer te vervolgen.
Data, tijden, locatie
10 vrijdagen
20, 27 februari
6, 13, 20, 27 maart
10, 17, 24 april
8 mei 2026
11.15-13.00 uur
Leiden, waarschijnlijk in het Gorleausgebouw
Werkvorm
Hoor-/werkcolleges.
Wat verwacht de docent van de deelnemers?
Thuis 2 tot 3 uur voorbereiding per bijeenkomst.
De cursus is bedoeld voor geïnteresseerden in filosofie, cultuurgeschiedenis en intercultureel denken, en biedt een grondige introductie in de manier waarop Chinese denkers de samenhang tussen mens, natuur en samenleving hebben doordacht.
Studiemateriaal
Speciaal voor de colleges geschreven syllabus die digitaal ter beschikking wordt gesteld.
Powerpoints, vooraf aan de colleges.
Waar mogelijk een geluidsopname van de colleges, na afloop.
Kosten
Colleges en studiemateriaal € 395,- (incl. koffie/thee in de pauze)