Internaliserende problemen (IP) bij jongeren – zoals angst en depressie – komen veel voor en zijn de afgelopen decennia toegenomen (Bor et al., 2014; Bussieres et al., 2021; Fischer et al., 2022; Polanczyk et al., 2015). IP ontstaan vaak al vroeg in het leven en de impact van deze problemen op het leven van een kind kan aanzienlijk zijn. IP in de kindertijd worden bijvoorbeeld in verband gebracht met slecht functioneren op school (Pedersen et al., 2019), slaapproblemen (Alvaro et al., 2013) en lichamelijke gezondheidsproblemen (Jamnik & DiLalla, 2019).

Daarom is het belangrijk om kinderen die meer risico lopen om IP te ontwikkelen, vroegtijdig te identificeren. Eén van de meest robuuste voorspellers van angststoornissen, maar ook van depressieve stoornissen, is gedragsinhibitie (Fox et al., 2023; Sandstrom et al., 2020), dat kan worden gekenmerkt door extreme verlegenheid en terugtrekking bij het geconfronteerd worden met nieuwe situaties. Hoewel we kinderen die meer risico lopen op IP gemakkelijk kunnen detecteren en identificeren, bestaat er nog steeds geen interventieprotocol dat is afgestemd op kinderen en hun mate van angst en verlegenheid. Dit benadrukt de noodzaak om efficiënte behandelmethoden te ontwikkelen en te evalueren.

Momenteel onderzoekt onze onderzoeksgroep de effectiviteit van de Cool Little Kids interventie als preventieprogramma voor kinderen die gevoelig zijn voor angst, maar nog niet voldoen aan de criteria voor een angststoornis (stap 2 in dit project). Tijdens het screeningsproces en in onze communicatie met de GGZ instellingen met wie we samenwerken merkten we dat er een aanzienlijke groep kinderen is die ernstiger problemen heeft en al voldoet aan de criteria voor een angststoornis, maar nog niet is doorverwezen naar gespecialiseerde gezondheidszorg (behandeling /stap 3 in dit project). Tegelijkertijd zijn er ook angstgevoelige kinderen die mogelijk baat kunnen hebben bij lichtere zorg zoals een ouderwebinar met psycho-educatie en online kennisclips (stap 1 in dit project). Dit kan ook geschikt zijn voor ouders die minder gemotiveerd zijn, niet kunnen deelnemen vanwege hun drukke schema's, of minder snel zullen deelnemen aan een groepsinterventie. In dergelijke gevallen zou een ouderwebinar met psycho-educatie en online kennisclips een haalbare oplossing kunnen zijn en de drempel voor deelname aan vervolgstappen van de interventie kunnen helpen verlagen.

Dit stapsgewijze zorgprogramma voor angstgevoelige kinderen bestaat echter nog niet in Nederland.

Doelstelling

Het doel van dit project is om een stapsgewijze behandeling te ontwikkelen voor jonge kinderen die zeer verlegen zijn, waarbij rekening wordt gehouden met de mate van verlegenheid en de impact die dit heeft op het kind. In het onderzoeksproject wordt de effectiviteit van deze aanpak onderzocht bij angstgevoelige peuters en kleuters van 3 tot 6 jaar in Nederland.

Aanpak

In samenwerking met de GGD Amsterdam en Groningen, een in Amsterdam gevestigde organisatie voor geestelijke gezondheidszorg (MOC 't Kabouterhuis), een Rotterdamse geestelijke gezondheidszorgorganisatie (Indigo), een Haagse geestelijke gezondheidszorgorganisatie (Youz), de gemeente Rotterdam, een cliëntorganisatie (Stichting Angst Dwang Fobie) en Macquirie University wordt in dit project een stapsgewijze behandeling ontwikkeld, te beginnen met:

• een online webinar voor ouders (stap 1)
• de Cool Little Kids groepsbehandeling (stap 2)
• intensieve individuele behandeling (stap 3)

Elke stap zal een verschillende intensiteit van behandeling bevatten, beginnende bij een laagdrempelige interventie (stap 1) tot aan een intensieve behandeling (stap 3). Tegelijkertijd zal onderzocht worden welk type ondersteuning het meest geschikt is voor welke groep ouders en kinderen.

Met behulp van de ZonMw subsidie kan de effectiviteit van dit stapsgewijze programma op het voorkomen van angstproblemen goed onderzocht worden. 

• angst
• interventie
• opvoeding
• preventie