Het Veni-project van NWO Remembering Dissent and Disillusion in the Arab World omvat een kritische analyse van een nieuw soort culturele herinnering binnen de context van de verloren hoop van de Arabische lente. In documentaires en fictie gaan jonge kunstenaars en activisten een dialoog aan met de sporen van revolutionaire episodes uit de jaren 1970 in de Arabische wereld. Uit deze video's en teksten blijkt dat de erfenis van studentenprotesten, stakingen en communistische dissidenten, ook al is die politiek gezien marginaal, wordt gevoeld en meegenomen in het culturele en intellectuele domein. Een belangrijk aspect hierbij is dat de werken het niveau van documentatie en geschiedschrijving ontstijgen en de vorm aannemen van een actieve dialoog met archiefmateriaal en oudere militanten en intellectuelen. In het project wordt deze ontmoeting onderzocht en wordt bekeken of deze kan uitgroeien tot een plaats van politieke verbeeldingskracht in de contrarevolutionaire nasleep van 2011.

Wetenschappelijk gezien is dit project op twee manieren vernieuwend. Ten eerste wordt door het afbakenen van een coherent transnationaal corpus de aandacht gevestigd op de dialoog tussen de generatie van de recente opstanden en de generatie van de jaren 1970. Omdat deze debatten plaatsvinden buiten het domein van de partijpolitiek, die verstikt wordt door onderdrukking van staatswege, wederzijds sektarisch wantrouwen en zakelijke belangen, is een culturele benadering vereist. Ten tweede betekent de focus op manieren van luisteren en aanspreken in dit project dat het dialogisme uit de filosofie wordt geïntroduceerd binnen het vakgebied memory studies. Deze ontmoeting kan beide wetenschappelijke disciplines ten goede komen.

Ten slotte moeten de onderzochte dialogen worden opgevat als onderdeel van een wereldwijde herformulering van ideeën van links en nieuwe vormen van politiek meningsverschil. Dit is ook direct relevant voor de Nederlandse context. Wat is de onderlinge betekenis van de nieuwe betrokkenheid bij het intellectuele en militante verleden op verschillende plaatsen overal ter wereld? In een openbaar programma van filmvertoningen en evenementen wordt deze thematiek onder de aandacht gebracht van een breder publiek.

• Naeff, J.A. Revolutionary Reenactment: Militant futures past in Rania and Raed Rafei’s 74 (The Reconstitution of a Struggle) Regards, la revue des arts du spectacle 27: 19-36. https://journals.usj.edu.lb/regards/article/view/684

• arabische lente
• herinneringscultuur
• midden-Oosten