Het project

Het project “Een religiewetenschappelijke vakmethodiek voor de lerarenopleiding godsdienst/levensbeschouwing” was een Comenius Teaching Fellows-project, gesubsidieerd door het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO). Comenius-projecten hebben tot doel vernieuwingsimpulsen te geven aan het hoger onderwijs. In ons project hebben we onderwijsmateriaal over onderzoek naar religieuze teksten en rituelen in de klas ontwikkeld voor gebruik op de lerarenopleidingen godsdienst/levensbeschouwing. Een deel van het materiaal is bedoeld voor (toekomstige) docenten; een ander deel van het materiaal betreft voorbeelden van werkvormen die direct inzetbaar zijn in het voortgezet onderwijs. Het project liep van augustus 2023 t/m januari 2025.

• Aankondiging van het project
• Interview met Markus Davidsen over het project
• Poster, VDLG-dag 12 maart 2024
• Studiedag ‘Religiewetenschappelijke vakmethodiek: Religieuze teksten en rituelen onderzoeken in de klas’, 9 mei 2025, Universiteit Leiden

Team

Projectleider: Markus Davidsen
Projectmedewerker: Michaël van der Meer
Klankbordgroep: Gijs van Gaans (UvA), Vera van Jaarsveld (RU) en Gerard Wiegers (UvA)
Studenten: Max Farasat en Eveline van Rijn

Materiaal

Het materiaal dat we tijdens het project ontwikkelen stellen we tot beschikking volgens de CC BY 4.0 licentie. Gebruikers zijn vrij om het materiaal te gebruiken, verspreiden en aan te passen, zolang de naam van de maker(s) vermeld word(t)(en). We werken er momenteel aan om het materiaal integraal uit te geven als boek dat zowel digitaal beschikbaar is als ook in gedrukte vorm kan worden gekocht.

Een vakdidactiek voor onderzoek naar religieuze teksten en rituelen in de klas

• Hoofdstuk 1. Een vierstappenmodel voor de analyse van religieuze teksten en rituelen in de klas. In dit hoofdstuk wordt een analysemodel voor onderzoek naar religieuze teksten en rituelen in de klas geïntroduceerd. Verder bevat het hoofdstuk een bespreking van de vakdidactische uitgangspunten bij het analysemodel en een reflectie op hoe het model kan worden gebruikt in onderwijs en bij toetsing (Markus Altena Davidsen).
• Appendix 1A. Analysemodellen. Analysemodellen voor onderzoek naar religieuze teksten en rituelen, voor beginnende en gevorderde leerlingen (Markus Altena Davidsen).
• Appendix 1B. Drie toepassingen van het analysemodel. Toepassingen van het analysemodel op een religieuze tekst (De Verloren Zoon), een tekst over religie (interview met een Rotterdamse pandit) en een ritueel (Kinderdoop in de PKN) (Markus Altena Davidsen)

Onderwijsmateriaal over religieuze teksten

• Hoofdstuk 2. Scheppingsverhalen. Onderwijsmateriaal voor het voortgezet onderwijs over scheppingsverhalen, met gebruik van het vierstappenmodel (Michaël van der Meer).
• Hoofdstuk 3. Teksten over de positie van de vrouw. Onderwijsmateriaal voor het voortgezet onderwijs over teksten over de positie van de vrouw, met gebruik van het vierstappenmodel (Michaël van der Meer m.m.v. Eveline van Rijn)

Theorie en onderwijsmateriaal over religieuze rituelen

• Hoofdstuk 4. Stadia in de religiegeschiedenis. Overzicht van de vijf stadia van de evolutie van religie (tribale religie, archaïsche religie, axiale religie, moderne religie, laatmoderne religie). Voor elk stadium worden de belangrijkste kenmerken beschreven, en zijn representatieve mythen en rituelen gekozen die in het onderwijs op de docentenopleidingen en in het voortgezet onderwijs behandeld kunnen worden a.d.h.v. de analysemodellen van het project (Markus Altena Davidsen).
• Hoofstuk 5. Religieuze rituelen: Theorie voor docenten. Biedt achtergrondkennis voor vo-docenten over de eigenaard, structuur, betekenis en functie van religieuze rituelen en vakdidactische reflecties op onderwijs over rituelen (Markus Altena Davidsen).
• Hoofstuk 6. Rituelen van het christendom: curriculum-opdracht voor studenten. Voor eerste- en tweedegraadsstudenten. Opdracht voor de selectie van rituelen voor een verdiepende lessenserie over rituelen van het christendom (Markus Altena Davidsen).

Overzichten van primaire en secundaire bronnen

• Hoofdstuk 7. Inleidingen en bronverzamelingen. Becommentarieerd overzicht van inleidingen in verschillende religies en van verzamelingen religieuze bronteksten (Markus Altena Davidsen)
• Hoofdstuk 8. Videomateriaal over geleefde religie. Toelichting op het beschikbare videomateriaal voor onderwijs over rituelen en geleefde religie (Max Farasat).
• Appendix 8. Overzicht video’s over religieuze praktijken en rituelen. Overzicht in excel van meer dan veertig video’s over religieuze praktijken en rituelen, geschikt voor gebruik in het funderend onderwijs. Alle video’s zijn vrij toegankelijk, o.a. van SchoolTV en ditgeloofik.nl (Max Farasat).

Delen op Facebook Delen via Bluesky Delen op LinkedIn Delen via WhatsApp Delen via Mastodon