Proefschrift
Land rights and the forces of adat in democratizing Indonesia
Op 9 januari 2019 verdedigde Willem van der Muur zijn proefschrift 'Land rights and the forces of adat in democratizing Indonesia'. Het promotieonderzoek is begeleid door promotoren prof. dr. A.W. Bedner en prof. dr. J.M. Otto.
- Auteur
- Willem van der Muur
- Datum
- 09 januari 2019
- Links
- Leids Repositorium
Ten grondslag aan veel de huidige landconflicten in Indonesië ligt de claim van de overheid op meer dan 70 procent van alle grond, in het bijzonder gebieden buiten Java zoals Sumatra, Borneo en Sulawesi. Niet zelden leiden deze geschillen tot gewelddadige confrontaties tussen boeren en de politie of het leger. Dit onderzoek richt zich op langdurige landconflicten, waarin burgers claimen dat ze als traditionele adatgemeenschap recht hebben op grond die is geconfisqueerd door overheidsinstanties of plantagebedrijven. Sinds de val van Soeharto in 1998 worden claims op landrechten namelijk steeds vaker gemaakt in de vorm van een beroep op collectieve adatgemeenschapsrechten. Vanaf het begin van de jaren negentig is een grote maatschappelijke beweging ontstaan, de zogeheten adatbeweging, die zich inzet voor de erkenning van adatgemeenschapsrechten.
Hoewel de adatlandrechten in de wet worden erkend, is het voor de overheid niet moeilijk om eronderuit te komen. De overheid heeft de discretionaire bevoegdheid om groepen uit te sluiten met het argument dat ze niet traditioneel genoeg zijn om als adatgemeenschap gezien te kunnen worden. Daarnaast maken claims op adatlandrechten minder kans in conflictsituaties waar invloedrijke private of publieke actoren bij betrokken zijn.
In zijn conclusie pleit de onderzoeker voor flexibelere en inclusievere manieren van formele erkenning. Willen meer gemeenschappen in aanmerking komen voor formele erkenning van hun landrechten, dan is een bredere interpretatie van de begrippen adatgemeenschap en adatrechtsgemeenschap nodig. Van der Muur denkt daarbij bijvoorbeeld aan een systeem waarbij erkenning van grondeigendom volgt na een bepaald aantal jaren de grond te hebben bezet of bewerkt.