Psychology Connected over ChatGPT: hoe gebruiken we AI zonder ons eigen denkvermogen te verliezen?
Essays schrijven, beursaanvragen aanscherpen of een nieuwe cursus samenstellen: ChatGPT helpt studenten en onderzoekers erbij. Wat dat betekent voor de wetenschap, was onderwerp van gesprek tijdens de vierde Psychology Connected.
‘Wie heeft nog nooit ChatGPT gebruikt?’, vraagt moderator Michiel van Elk. Enkele handen gaan omhoog. Dan volgt even een korte demonstratie. Op het scherm in de hal verschijnt de simpele interface van de chatbot.
‘Who are you?’
‘I am ChatGPT, an AI language model developed by OpenAI. My purpose is to assist and provide information on a wide range of topics to the best of my abilities. How can I assist you today?’
Slechte psychotherapeut
Binnen vijf dagen nadat onderzoeksbedrijf OpenAI ChatGPT lanceerde in november 2022, bereikte de website een miljoen unieke bezoekers. Media berichtten over de ‘technologische revolutie’ waar we prompt in waren beland. Tegelijkertijd is deze ChatGPT niet nieuw; twee versies zijn de AI-tool al voorgegaan. ‘Waarom leek iedereen dan zo verbaasd over de komst van deze derde versie?’ vraagt Van Elk aan de sprekers.
‘De kwaliteit was eerder nog niet zo goed,’ zegt Roy de Kleijn, robotica- en kunstmatige intelligentie-onderzoeker. ‘In 1965 had je bijvoorbeeld chatbot ELIZA, een computerprogramma dat de gesprekstechnieken van een Rogeriaanse therapeut nabootste. Die herhaalde vooral wat je erin stopte, en verder kwamen er teksten uit die een slechte psychotherapeut zou zeggen.’
Dat veranderde met de ontwikkeling van Transformers in 2017, een nieuw machine learning model dat was gebaseerd op neurale netwerken. De Kleijn: ‘Maar de ChatGPT van nu heeft een interface die voor ons bekend is, waardoor we er veel beter mee kunnen werken.’
Schrijven structureert
Ook studenten weten de weg naar de chatbot te vinden. Maar wat leer je nog van een essay-opdracht als je in een paar minuten een geloofwaardig betoog kunt laten schrijven? ‘Op het moment dat ChatGPT uitkwam, hebben we direct alle schrijfopdrachten ingetrokken,’ vertelt neuropsycholoog Judith Schomaker. ‘De vraag is nog steeds hoe we daar nu mee omgaan in het onderwijs.’ Hierbij is het belangrijk eerst stil te staan bij waarom het überhaupt waardevol is om urenlang aan een tekst te werken.
‘Met schrijven structureer je je gedachten en bouw je op logische wijze een argument op. Maar misschien zijn er ook andere manieren om die vaardigheden te trainen,’ zegt De Kleijn. Hij weet het antwoord ook nog niet. Schomaker voegt toe: ‘In conversatie met andere mensen structureer je ook je gedachten, maar dan hardop.’
Zelf gebruiken zij het programma ook. Schomaker: ‘Sinds kort heb ik ontdekt hoe goed ChatGPT kan programmeren, dat kan ik iedereen aanraden. Ook gebruik ik het bij het schrijven van beursaanvragen; ik heb dan zelf al een tekst, maar met ChatGPT kom ik op nieuwe ideeën. Het helpt me ook met het ordenen van mijn gedachten.’ De Kleijn: ‘Toen ik laatst de leerdoelen van een nieuwe cursus moest uitschrijven, kwamen ergoede suggesties. Die heb ik alleen nog een beetje bij moeten schaven.’
Dystopisch
Eind maart schreven ruim duizend wetenschappers en techdeskundigen een brandbrief met de oproep om ontwikkelingen op AI-gebied stop te zetten totdat er duidelijke grenzen en wetgeving komt. Hoe zien de sprekers de toekomst van ChatGPT? ‘Niet zo dystopisch,’ zegt De Kleijn. Schomaker: ‘Er wordt geschat dat de helft van de banen vervangen zullen worden door AI, de samenleving gaat er zeker door veranderen.’ De Kleijn voegt toe dat dit waarschijnlijk vooral routinematig werk is.
Een nieuwe versie van ChatGPT is nu in ontwikkeling. ‘Ik hoop dat de volgende stap wordt dat die nieuwe conclusies kan trekken en zich hierbij niet alleen maar baseert op het bestaande corpus,’ zegt De Kleijn. ‘En dat de chatbot zich gesprekken blijft herinneren,’ zegt Schomaker. Nu ‘vergeet’ de bot bij elke nieuwe invoer wat je hebt gesproken. ‘Het zou tof zijn als die verwijst naar iets wat je een paar gesprekken daarvoor hebt besproken.’ En dan lijkt een persoonlijk onderonsje met onze AI-bot ineens niet zo gek meer. Zolang het nog onze enige optie is, luidt Van Elk dan de niet-kunstmatige borrel in.
Dit was de laatste Psychology Connected van dit academisch jaar. Volgend jaar komen er nieuwe edities! Houd de eventpagina in de gaten voor de laatste updates.
De vorige editie Psychology Connected over 'blunderen in de wetenschap' gemist? Lees hier het verslag terug.