Power of Evidence ontrafeld in nieuw onderzoeksprogramma
Regeringen en overheidsorganisaties beschouwen ‘evidence based’ of 'evidence informed policymaking’ als een van de pijlers van goed bestuur. Dat wil zeggen: beleid dat (mede wordt) gebaseerd op wetenschappelijke kennis, expertise, en bewijs. In het onderzoeksprogramma ‘Power of Evidence’ bestuderen Valérie Pattyn en Johan Christensen in welke mate en onder welke voorwaarden overheden inderdaad evidence based werken en welke gevolgen dit heeft voor onze democratie.
Nederland is een van de koplopers als het gaat over investeringen in de productie van wetenschappelijke kennis, het genereren van evaluatierapporten, en de inzet van experts. Maar al die kennis en expertise die wordt gemobiliseerd: komt deze ook daadwerkelijk bij de beleidsmakers terecht? Of blijven de rapportages in een kast of lade liggen? Valérie Pattyn: ‘Al dat budget dat wordt ingezet voor experts en evaluatierapporten. Wat gebeurt daar überhaupt mee? Wordt ons belastinggeld wel goed besteed? Dat gaan we ontrafelen in ons onderzoek. Ik vind het persoonlijk ook een plicht naar burgers toe om dat uit te zoeken.’
Johan Christensen: ‘Daarnaast is het ook de vraag welke rol experts vanuit democratisch perspectief mogen spelen in beleidsvorming. Het leunen op het advies van niet-verkozen experts vergt immers een hoop vertrouwen van burgers. Ook het systematisch bestuderen van deze spanning tussen het gebruik van expertise en democratie is een van de doelstellingen van het onderzoeksprogramma.'
Het juiste momentum
Niet alleen uit wetenschappelijk- en burger-perspectief, maar ook uit de praktijk zelf merken de twee onderzoekers van het Instituut Bestuurskunde dat het momentum er is om hier een eigen onderzoeksprogramma rond te lanceren. Johan Christensen: ‘Evidence based beleid staat zeer hoog op de agenda van internationale organisaties, zoals de OESO en de Europese Commissie. Een voorbeeld is een grootschalig internationaal project met als doel capaciteitsopbouw in evidence based beleid, waaraan ook Nederland meewerkt.’
Om te kunnen begrijpen hoe science for policy systemen beter kunnen worden ingericht, is het cruciaal eerst een overzicht te krijgen van de daadwerkelijke rol van kennis in beleid. Met het Power of Evidence programma proberen de onderzoekers hieraan een bijdrage te leveren.
Kennis en expertise is in huis
De aanleiding voor het onderzoeksprogramma ‘Power of Evidence’ zijn twee recente beurzen die Pattyn en Christensen hebben binnengehaald over dit thema, waarbij het duo zich richt op evidence in brede zin en over de landsgrenzen heen. Pattyn: ‘In het verleden hebben we beide al veel onderzoek gedaan naar ‘evidence-based policymaking’ en flink wat expertise opgebouwd en advies kunnen geven. De projecten die we hebben verworven kijken weliswaar elk vanuit een andere invalshoek naar de thematiek, maar het onderzoeksprogramma laat ons net toe de synergiën ten volle te benutten, en volop gebruik te maken van de diversiteit aan expertise die we over het thema binnen het Instituut Bestuurskunde in huis hebben’.
Praktijk en wetenschap samen brengen
Tijdens een workshop vorige maand in Brussel brachten de twee onderzoekers mensen uit de praktijk en de wetenschap samen om te bespreken hoe overheden de relatie tussen wetenschap en beleid kunnen vormgeven. Onder andere waren de OESO en het Joint Research Centre van de Europese Commissie vertegenwoordigd. Maar ook wetenschappers uit verschillende disciplines die bezig zijn met de rol van kennis in beleid. Denk aan het politicologische of filosofische perspectief. Christensen: ‘De reacties van zowel practitioners als wetenschappers waren heel positief. Diverse grote projecten zijn al gestart vanuit de praktijk, maar deze vergen natuurlijk gedegen wetenschappelijke kennis. Wij kunnen hen in wetenschappelijk zin de onderbouwingen bieden die ze nodig hebben voor deze initiatieven’.
Pattyn: ‘We zien het als onze rol om zoveel mogelijk de verbinding te leggen tussen verschillende disciplinaire invalshoeken, en tussen wetenschap en praktijk. We staan daarom ook echt open voor gedachtewisseling omtrent dit thema met geïnteresseerden.’
Leidend centrum voor onderzoek, advies en onderwijs
Kijkend naar het plaatje op de lange termijn hopen Pattyn en Christensen een katalysator te worden, een referentiehub, op het gebied van evidence-based policymaking. Christensen: ‘We willen dat de Universiteit Leiden een leidend centrum wordt voor onderzoek, advies en natuurlijk onderwijs rond dit thema. Ons onderzoeksprogramma zal daar centraal in komen te staan.’ Pattyn: ‘Niet alleen nationaal, maar ook internationaal. Niet alleen gericht op de praktijk, maar ook peer-to-peer voor de wetenschap. De eerste stappen zijn gezet, we gaan nu verder bouwen.’
Tekst: Margriet van der Zee